Η ίδια λανθασμένη συνταγή και φέτος οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε αποτυχία, όπως και όλα τα προηγούμενα μνημονιακά χρόνια
Από τον
Στέλιο Κράλογλου
Στο κενό θα πέσει, με μαθηματική ακρίβεια, και ο Κρατικός Προϋπολογισμός του 2017, καθώς βασίζεται αφενός σε γυάλινα πόδια φορο χαρατσίων, που δεν πρόκειται να αποδώσουν τα αναμενόμενα έσοδα, και αφετέρου σε ασφαλιστικές εισφορές-θηλιά για τους επαγγελματίες, τις οποίες εκ των πραγμάτων δεν θα μπορούν να καταβάλουν. Οι οφειλές των πολιτών προς την Εφορία ξεπερνούν πλέον τα 92 δισ. ευρώ και η λογική των ρυθμίσεων και του σχεδίου για εξωδικαστικό συμβιβασμό δεν παρέχει κανένα ουσιαστικό όφελος στους επαγγελματίες αλλά και στα νοικοκυριά, τα οποία πλέον δεν ξέρουν τι να πρωτοπληρώσουν, τα παλιά χρέη ή τις νέες οφειλές.
Η αποτυχία της εισπρακτικής λογικής του Μνημονίου αποτυπώνεται ανάγλυφα στους παλιότερους Προϋπολογισμούς, που δείχνουν ότι όσο αυξάνονται οι φόροι τόσο μειώνονται τα έσοδα. Συγκεκριμένα:
• Το 2013 (που άρχισαν να πέφτουν τα χαράτσια ως καταιγίδα) προϋπολογίστηκαν συνολικά έσοδα 53,56 δισ., αλλά οι εισπράξεις διαμορφώθηκαν σε 52,51 δισ. ευρώ.
• Το 2014 προϋπολογίστηκαν συνολικά έσοδα 55,93 δισ., αλλά οι εισπράξεις διαμορφώθηκαν σε 53,28 δισ. ευρώ.
• Το 2015 προϋπολογίστηκαν συνολικά έσοδα 55,60 δισ., αλλά οι εισπράξεις διαμορφώθηκαν σε 53,09 δισ. ευρώ.
• Το 2016 προϋπολογίστηκαν συνολικά έσοδα 53,65 δισ., αλλά οι εισπράξεις διαμορφώθηκαν σε 52,47 δισ. ευρώ.
Το πάθημα δεν έγινε μάθημα ούτε στον φετινό Προϋπολογισμό. Η επίτευξη του στόχου για τριπλάσιο πρωτογενές πλεόνασμα το 2017 προβλέπεται (σύμφωνα με τον Κρατικό Προϋπολογισμό) να γίνει κατά κύριο λόγο με τις ήδη εφαρμοζόμενες αλλά και με πρόσθετες παρεμβάσεις στο σκέλος των φορολογικών εσόδων, που θα αποδώσουν συνολικά 2,448 δισ. ευρώ. Ειδικότερα:
• Από τα μέτρα αναμόρφωσης της φορολογίας εισοδήματος (μείωση του αφορολόγητου των μισθωτών και των συνταξιούχων, αυξήσεις συντελεστών φορολόγησης για αγροτικά εισοδήματα και ενοίκια, αυξήσεις συντελεστών φορολόγησης για τα μεσαία και τα υψηλά εισοδήματα από μισθούς, συντάξεις και επιχειρηματικές δραστηριότητες) προβλέπεται να προκύψουν επιπλέον εισπράξεις ύψους 716.000.000 ευρώ.
• Οι αλλαγές στην κλίμακα υπολογισμού της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης εκτιμάται ότι θα αποδώσουν επιπλέον έσοδα ύψους 688.500.000 ευρώ.
• Από την αύξηση των συντελεστών του ΦΠΑ προβλέπεται να προκύψουν επιπλέον έσοδα ύψους 218.400.000 ευρώ.
• Από την αναμόρφωση της φορολογίας οχημάτων εκτιμάται ότι θα εισπραχθούν επιπλέον 12.500.000 ευρώ.
• Από τις αυξήσεις στους ειδικούς φόρους κατανάλωσης των καυσίμων θα προκύψουν πρόσθετα έσοδα ύψους 404.400.000 ευρώ.
• Η αναμόρφωση της φορολογίας εισοδήματος στα εταιρικά αυτοκίνητα εκτιμάται ότι θα εξασφαλίσει επιπλέον εισπράξεις εσόδων ύψους 91.000.000 ευρώ.
• Από την επιβολή του τέλους στη συνδρομητική τηλεόραση θα εισπραχθούν επιπλέον 14.600.000 ευρώ.
• Η επιβολή του φορολογικού τέλους στους λογαριασμούς σταθερής τηλεφωνίας θα αποδώσει 54.200.000 ευρώ.
• Από την αύξηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στην μπίρα προβλέπεται να εισπραχθούν πρόσθετα έσοδα ύψους 25.800.00 ευρώ.
• Από την αύξηση των ειδικών φόρων κατανάλωσης στα συμβατικά τσιγάρα και την επιβολή φόρου στα ηλεκτρονικά τσιγάρα αναμένεται να εξασφαλιστούν πρόσθετα έσοδα ύψους 142.000.000 ευρώ.
• Από την επιβολή ειδικού φόρου κατανάλωσης στον καφέ προσδοκώνται πρόσθετα έσοδα ύψους 62.000.000 ευρώ.
Επιπλέον προβλέπονται πρόσθετες εισπράξεις ύψους 177.800.000 ευρώ από την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών υπέρ επικουρικών συντάξεων και 135.600.000 ευρώ από την εφαρμογή του νέου τρόπου υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών των αυτοαπασχολούμενων και των λεύθερων επαγγελματιών.
Επιπλέον προβλέπονται εξοικονομήσεις:
• 563.600.000 ευρώ από την πλήρη εφαρμογή του ασφαλιστικού νόμου.
• 421.300.000 ευρώ από την περαιτέρω μείωση του αριθμού των δικαιούχων του ΕΚΑΣ μέσω της εφαρμογής χαμηλότερων εισοδηματικών ορίων για τη χορήγησή του.
• 40.300.000 ευρώ από την αλλαγή του κανόνα της αναλογίας προσλήψεων προς αποχωρήσεις σε 1 προς 4 από 1 προς 5. Η αλλαγή αυτή θα εφαρμοστεί την τριετία 2017-2019.
• 34.100.000 ευρώ από την αναμόρφωση των ειδικών μισθολογίων, δηλαδή από μειώσεις συνολικών αποδοχών στρατιωτικών, αστυνομικών, πυροσβεστών, λιμενικών, δικαστικών και λοιπών δημόσιων λειτουργών.
Τα φορολογικά έσοδα που πρέπει να εισπραχθούν προϋπολογίζονται σε 51 δισ. ευρώ και τα συνολικά σε 54 δισ. ευρώ!
Ληστρική επιδρομή στους ελεύθερους επαγγελματίες και στα άλλα σελτία παροχής
Οι απασχολούμενοι με καθεστώς μη εξαρτημένης σχέσης εργασίας (ελεύθεροι επαγγελματίες που ασκούν ατομικά τη δραστηριότητά τους) με μπλοκάκι θα «τιμωρούνται» διπλά από την 1/1/2017, αν έχουν παράλληλα για την ίδια απασχόληση σχέση εξαρτημένης εργασίας, αφενός διότι οι ατομικές εισφορές τους όπως και των ελεύθερων επαγγελματιών (επιτηδευματίες, έμποροι, βιοτέχνες) θα υπολογίζονται με το 26,95% του φορολογητέου εισοδήματός τους και, αφετέρου, διότι θα εξακολουθούν να πληρώνουν εισφορά και για σύνταξη και για ασθένεια για την απασχόλησή τους ως μισθωτοί.
Αν έχουν ασφάλιση στο ΙΚΑ, θα εξακολουθήσουν να πληρώνουν το 16% των μεικτών αποδοχών τους. Αν λόγω ιδιότητας ασφαλίζονται σε άλλον φορέα και συνδέονται με καθεστώς εξαρτημένης εργασίας με εργοδότες ή επιχειρήσεις, θα συνεχίσουν να καταβάλλουν την εισφορά εργαζομένου που τους αναλογεί από τη σχέση μισθωτής εργασίας, ενώ ταυτόχρονα για τη δεύτερη δραστηριότητά τους (μπλοκάκι) θα καταβάλλουν έξτρα εισφορά σύνταξης και ασθένειας, που θα είναι 26,95% από το πρώτο ευρώ της αμοιβής τους.
Η συνολική επιβάρυνση -μόνο από τις ασφαλιστικές εισφορές- για μισθωτούς ΙΚΑ που ασκούν και ατομικό επάγγελμα, με μπλοκάκι, φτάνει στο 43% (16% ως μισθωτοί και 26,95% ως ελεύθεροι επαγγελματίες), ενώ σε περιπτώσεις εργαζομένων που ασφαλίζονται ως μισθωτοί σε Ταμεία (π.χ. ΔΕΚΟ, τραπεζών), όπου οι εισφορές «εργαζομένου» είναι υψηλότερες από τις αντίστοιχες που ισχύουν στο ΙΚΑ και φτάνουν στο 22%, η πρόσθετη επιβάρυνση, αν έχουν ταυτόχρονα και μπλοκάκι ασκώντας ατομικό επάγγελμα, θα ανεβάσει το κόστος της ασφάλισής τους σχεδόν στο 50% του εισοδήματος!
Aν προστεθούν και οι φόροι (φόρος εισοδήματος, τέλος επιτηδεύματος και τυχόν προκαταβολή φόρου), τότε η επιβάρυνση στο εισόδημα από τη διπλή ασφαλιστική εισφορά και τους φόρους αγγίζει το 80%.
Με το νέο καθεστώς οι εργαζόμενοι θα χωριστούν σε τρεις -τουλάχιστον- κατηγορίες:
■ Οι μισθωτοί με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας και ασφάλιση ΙΚΑ, χωρίς άλλη δραστηριότητα (χωρίς μπλοκάκι), οι οποίοι θα συνεχίσουν να καταβάλλουν τις ίδιες με σήμερα εισφορές (16% επί των μεικτών μηνιαίων αποδοχών τους). Στην περίπτωση που ασκούν και ατομική δραστηριότητα (με μπλοκάκι), για την οποία δεν έχουν σύμβαση, αλλά παρέχουν υπηρεσίες σε διάφορα πρόσωπα ή επιχειρήσεις (π.χ. λογιστές με ΙΚΑ και μπλοκάκι για υπηρεσίες σε άλλα πρόσωπα), τότε θα κληθούν να καταβάλουν την έξτρα εισφορά 26,95% για κάθε αμοιβή.
■ Οι αυτοαπασχολούμενοι (γιατροί, μηχανικοί, δικηγόροι) που λόγω ιδιότητας ασφαλίζονται σε ΤΣΜΕΔΕ, ΤΣΑΥ και Ταμείο Νομικών, ενώ ασκούν παράλληλα και ατομική δραστηριότητα (με μπλοκάκι), οι οποίοι θα κληθούν να καταβάλουν πρόσθετη εισφορά 26,95%, εφόσον παρέχουν τις υπηρεσίες τους σε περισσότερους από έναν εργοδότες, χωρίς να έχουν με κανέναν σχέση εξαρτημένης εργασίας.
■ Οι υπαγόμενοι στο καθεστώς ασφάλισης του ΟΑΕΕ (ελεύθεροι επαγγελματίες, επιτηδευματίες, βιοτέχνες) οι οποίοι ασκούν είτε ατομική δραστηριότητα υπαγόμενη στην ασφάλιση του ΟΑΕΕ είτε ως νομικά πρόσωπα (μέλη εταιριών, επιχειρήσεων υπαγόμενα για την ιδιότητά τους στην ασφάλιση του ΟΑΕΕ).
Για αυτή την κατηγορία, εφόσον δεν υπάρχει παράλληλη δραστηριότητα (χωρίς μπλοκάκι), οι εισφορές του 2017 θα υπολογίζονται με 26,95% στο φορολογητέο εισόδημα (εισόδημα μετά την αφαίρεση δαπανών). Οσοι ασκούν παράλληλη δραστηριότητα (με μπλοκάκι), για την οποία δεν πλήρωναν εισφορές στον ΟΑΕΕ, από 1ς/1/2017 θα υποχρεωθούν να πληρώνουν έξτρα εισφορά 26,95%.
Δώρον άδωρον η ρύθμιση οφειλών για τις υπερχρεωμένες επιχειρήσεις, για την οποία διαφωνεί η τρόικα
Στο έλεος των πιστωτών θα βρίσκονται οι επιχειρήσεις που θα προσπαθήσουν να καταφύγουν στον υπό διαμόρφωση εξωδικαστικό μηχανισμό για να επιβιώσουν. Απαραίτητη προϋπόθεση για να «κουρευτούν» τα δάνεια και οι οφειλές μιας επιχείρησης προς Δημόσιο, τράπεζες, ασφαλιστικά ταμεία και προμηθευτές είναι η σύμφωνη γνώμη του 60% των πιστωτών της. Αν συναινέσουν, έχει καλώς. Αν όμως δεν συναινέσουν, τότε η συγκεκριμένη επιχείρηση δεν θα μπορεί να ενταχθεί στη διαδικασία και θα οδηγείται με μαθηματική ακρίβεια στην πτώχευση. Πέρα απ’ αυτό, θα υπάρχει ελάχιστη προστασία από καταδιωκτικά μέτρα εις βάρος όσων επιχειρήσεων υπαχθούν τελικά στον μηχανισμό. Η διάρκειά της θα είναι δύο μήνες και -αν χρειάζεται- θα ανεβαίνει σταδιακά. Μένει να δούμε ποιος θα αποφασίζει για την παράταση της προστασίας μιας εταιρίας από τους πιστωτές της.
Αυτό που προκύπτει επίσης από τις ως τώρα διαπραγματεύσεις μεταξύ της κυβέρνησης και των θεσμών είναι ότι δεν υπάρχει δίχτυ προστασίας για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις με τζίρο κάτω από 50.000 ευρώ, ενώ εκτός ρύθμισης μένουν και περίπου 300.000 ελεύθεροι επαγγελματίες. Το γεγονός αυτό έχει προκαλέσει ήδη αντιδράσεις, με φορείς της αγοράς να επισημαίνουν ότι θα πρέπει να δίνεται η δυνατότητα υπαγωγής στη συνολική ρύθμιση όλων ανεξαιρέτως των οφειλετών, χωρίς να αποκλείονται οι ελεύθεροι επαγγελματίες και χωρίς να τίθεται όριο τζίρου στις επιχειρήσεις. Το σίγουρο είναι ότι κυβέρνηση και δανειστές έχουν αρκετά ανοιχτά μέτωπα, με κυριότερα τον τρόπο υπολογισμού των χρεών προς Δημόσιο και τράπεζες με επιτόκιο, την τύχη των εγγυήσεων που έχουν δοθεί για δάνεια, όταν αυτά θα «κουρεύονται», και τους φόρους που θα είναι δυνατό να διαγράφονται.
Το επιτόκιο
Ειδικότερα, η ελληνική πλευρά έχει προτείνει τον καθορισμό ενός μέσου επιτοκίου (με όρους αγοράς) βάσει του οποίου θα υπολογίζονται με ακρίβεια τα χρέη των επιχειρήσεων που θα υπάγονται σε ρύθμιση. Αυτή τη στιγμή όμως τράπεζες και Δημόσιο ακολουθούν διαφορετική διαδικασία για τον προσδιορισμό ενός «κόκκινου» δανείου. Ετσι τα δύο είδη χρεών δεν μπορούν να συγκριθούν. Μεγάλη απόσταση χωρίζει κυβέρνηση και θεσμούς σχετικά με το ποια θα είναι η τύχη των εγγυήσεων μιας δανειακής οφειλής, μέρος της οποίας θα διαγράφεται. Οσον αφορά το «κούρεμα» των φόρων, η ελληνική πλευρά επιμένει να εξαιρούνται από τη διαγραφή φόροι που έχουν παρακρατηθεί, όπως ο ΦΠΑ και ο Φόρος Μισθωτών Υπηρεσιών.
Βασίλης Παπακωσταντόπουλος
Ο φαύλος κύκλος του χρέους
Υστερα από εξίμισι χρόνια αδυσώπητης λιτότητας και αφού η χώρα μας δανείστηκε συνολικά 258,5 δισ. ευρώ από τα άλλα κράτη-μέλη της ευρωζώνης και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) στο πλαίσιο των τριών Μνημονίων, η οικονομία παραμένει σε τέλμα και το δημόσιο χρέος όχι μόνο δεν έχει μειωθεί, αλλά αντιθέτως συνεχίζει την ξέφρενη, μη βιώσιμη κούρσα του.
Ο νέος Προϋπολογισμός που κατέθεσε η κυβέρνηση την περασμένη Δευτέρα στη Βουλή προβλέπει ότι η φετινή χρονιά θα κλείσει με νέο ρεκόρ, καθώς εξαιτίας της ύφεσης το χρέος θα εκτοξευθεί στο 180,3% του ΑΕΠ. Ως απόλυτο νούμερο, το χρέος θα φτάσει τα 315,4 δισ. ευρώ και το 2017 προβλέπεται να σκαρφαλώσει ξανά ψηλότερα, φτάνοντας τα 319,2 δισ. ευρώ. Ως ποσοστό του ΑΕΠ, όμως, αναμένεται να μειωθεί στο 176,5%, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι θα επιτευχθεί αναπτυξιακή εκτόξευση της οικονομίας κατά 2,7%.
Για παλιά δάνεια
Το αστρονομικό ποσό των 258,5 δισ. ευρώ, που δανείστηκε την τελευταία εξαετία η Ελλάδα από την ευρωζώνη και το ΔΝΤ, χρησιμοποιήθηκε ως επί το πλείστον για να αποπληρωθούν παλαιότερες δανειακές υποχρεώσεις, με αποτέλεσμα να διογκωθεί τελικά το χρέος και η χώρα μας να καταστεί δέσμια των πιστωτών-ελεγκτών της για πολλές ακόμα δεκαετίες! Με δεδομένο ότι ως σήμερα έχουν αποπληρωθεί μόλις περί τα 33,4 δισ. ευρώ από τα τρία μνημονιακά δανειακά πακέτα και ότι η Ελλάδα αδυνατεί να βγει στις αγορές και θα παραμείνει εξαρτημένη από τους επίσημους δανειστές της τουλάχιστον ως το 2018, είναι σαφές ότι αποκλείεται να βγει από τον ασφυκτικό κλοιό επιτήρησης πριν από το 2044. Αυτή είναι η χρονιά κατά την οποία προβλέπεται να έχει αποπληρωθεί το 75% του χρέους, υπό τις παρούσες συνθήκες. Το υπόλοιπο θα εξοφληθεί σταδιακά έως το 2059.
Μάριος Ροζάκος
