«Εφυγε» για τη «μαγική πόλη» του

Ο σπουδαίος σκηνοθέτης της έβδομης τέχνης Νίκος Κούνδουρος απεβίωσε από ανακοπή στο σπίτι του, στο Μετς, σε ηλικία 91 ετών

Από τη
Γιώτα Βαζούρα

Με τον θάνατό του «κλείνει» οριστικά ένα μεγάλο κεφάλαιο του ελληνικού κινηματογράφου. Ο σπουδαίος κινηματογραφιστής Νίκος Κούνδουρος, ο «μάγος» του ελληνικού νεορεαλισμού και δημιουργός ταινιών που άλλαξαν τον τρόπο που οι Ελληνες αντιμετώπιζαν το σινεμά (όπως ο «Δράκος» και η «Μαγική Πόλη») έφυγε χθες το μεσημέρι από τη ζωή, «βυθισμένος» στην αγκαλιά των κινηματογραφικών του ηρώων. Ο 91χρονος σκηνοθέτης έπαθε ανακοπή καρδιάς στο σπίτι του στο Μετς, ενώ πρόσφατα είχε νοσηλευθεί με σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα.

Εντονα πολιτικοποιημένος, ο σκηνοθέτης που γύρισε την πλάτη στο εμπορικό σινεμά κάνοντας ταινίες που υπηρετούσαν μονάχα τα δικά του πιστεύω, ο Νίκος Κούνδουρος, υπήρξε ένας από τους τελευταίους μεγάλους Ελληνες σκηνοθέτες. Ο δημιουργός με την ατόφια κρητική ψυχή (οι γονείς άλλωστε προέρχονταν από ατελείωτες γενιές περήφανων Κρητικών) γεννήθηκε στην Αθήνα. Μάλιστα αμέσως μετά τη γέννησή του, ο πατέρας του (ο δικηγόρος και πολιτικός Ιωσήφ Κούνδουρος) επειδή δεν ήθελε ο γιος του να πολιτογραφηθεί Αθηναίος, τον μετέφερε στην Κρήτη, τυλιγμένο σε μία πάνα, ώστε να γραφτεί στα δημοτολόγια του Αγίου Νικολάου της Κρήτης στις 15 Δεκεμβρίου του 1926. Από μικρός έδειξε την κλίση του για τις καλές τέχνες (αρεσκόταν να επιδιορθώνει τις βυζαντινές εικόνες) και τελειώνοντας το σχολείο σπούδασε ζωγραφική και γλυπτική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών από την οποία αποφοίτησε το 1948.

Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο εξορίστηκε στη Μακρόνησο λόγω των αριστερών του φρονημάτων, ενώ στα 28 του χρόνια, και χωρίς να έχει ασχοληθεί ποτέ ξανά με τον κινηματογράφο, αποφασίζει να πιάσει τη μηχανή λήψης. Η πρώτη του ταινία ήταν η «Μαγική πόλη», ένα φιλμ που γυρίστηκε στην παραγκούπολη του Δουργουτίου, με πρωταγωνιστές τους Γιώργο Φούντα και Μάνο Κατράκη. Στο φιλμ, του οποίου τη μουσική είχε γράψει ο καλός του φίλος Μάνος Χατζιδάκις, ο δημιουργός είχε συνδυάσει τις επιρροές του από τον νεορεαλισμό με την εικαστική του ματιά.

Η επόμενη ταινία του ήταν ο μοναδικός «Δράκος», ένα νουάρ φιλμ με τον Ντίνο Ηλιόπουλο στον ρόλο ενός άνδρα, που λόγω της ομοιότητάς του με έναν κακοποιό γίνεται στόχος της Αστυνομίας. Το φιλμ βραβεύθηκε το 1960 στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης ως μια από τις καλύτερες ελληνικές ταινίες της περιόδου 1955-1959 ενώ απέσπασε και ειδική μνεία στο Φεστιβάλ Βενετίας. Η ταινία θεωρείται μια από τις πλέον σημαντικές ταινίες στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου και συνδυάζει στοιχεία από τον ιταλικό νεορεαλισμό, τον γερμανικό εξπρεσιονισμό και το φιλμ νουάρ.

Το 1958 ο Νίκος Κούνδουρος, έχοντας καταφέρει ήδη να ξεχωρίσει, σκηνοθέτησε τους «Παρανόμους», την πρώτη ταινία με θέμα τον Ελληνικό Εμφύλιο, στην οποία την παραγωγή έκανε ο Φιλοποίμην Φίνος. Μάλιστα, αν και εκείνος γνώριζε την αντιεμπορικότητα των ταινιών ποιότητας, εκτιμούσε ιδιαίτερα το ταλέντο και τις ικανότητες του Κούνδουρου. Το φιλμ συμμετείχε στο Φεστιβάλ Βερολίνου το 1959, όπου έλαβε εξαιρετικά θετικά σχόλια από κριτικούς και κοινό, ενώ την επόμενη χρονιά προβλήθηκε από το BBC.

Διακρίσεις

Σταθμός στην κινηματογραφική του διαδρομή υπήρξε η τέταρτη ταινία του «Μικρές Αφροδίτες» του 1963 σε σενάριο Βασίλη Βασιλικού, η οποία κατέκτησε το βραβείο σκηνοθεσίας και καλύτερης ταινίας στο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ Βερολίνου το 1963, βραβεία καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, μουσικής και κριτικών στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης το 1963, καθώς και το Βραβείο της Διεθνούς Ενωσης Κριτικών Κινηματογράφου.

Το 1967 ακολούθησε η τολμηρή ταινία «Πρόσωπο της Μέδουσας», φιλμ που ολοκληρώθηκε μεταγενέστερα στην Ιταλία υπό τον τίτλο «Βόρτεξ», ενώ ακολούθησαν «Τα τραγούδια της φωτιάς» αλλά και το «1922» εν έτει 1978. Ο Νίκος Κούνδουρος είχε σκηνοθετήσει συνολικά 11 ταινίες, αρκετές με δικά του σενάρια. Τελευταία του ταινία ήταν η αγγλικής παραγωγής «Το Πλοίο», την οποία γύρισε το 2011. Υπήρξε μέχρι τον θάνατό του επίτιμος πρόεδρος της Ταινιοθήκης της Ελλάδος. Σημειώνεται, επίσης, ότι κόπιες πολλών ταινιών του βρίσκονται στο Ευρωπαϊκό Μουσείο Κινηματογράφου, στη Γαλλική Ταινιοθήκη, καθώς και στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης.

Η κηδεία του θα τελεστεί το Σάββατο στις 12 το μεσημέρι από το Α’ Νεκροταφείο και αντί στεφάνου η οικογένεια επιθυμεί την κατάθεση δωρεών στην Κιβωτό του Κόσμου και στο Χαμόγελο του Παιδιού.

Η επίθεση του άλλαξε γνώμη για τους ξένους

«Ούτε αδίκησα, ούτε αδικήθηκα. Είμαι ευχαριστημένος. Αγάπησα και αγαπήθηκα… Είμαι ένας άνθρωπος με ιδιόρρυθμο πείσμα. Αν περάσει κάτι στο νου μου θα το διεκπεραιώσω. Ασχολήθηκα με πολλά πράγματα: με αρχιτεκτονική, με ζωγραφική, με θέατρο. Δεν άφηνα τίποτα στη μέση, δεν ήμουν επιπόλαιος» είχε πει ο Νίκος Κούνδουρος σε παλιότερη συνέντευξή του. Και πράγματι, δεν του άρεσε να μασάει τα λόγια του. Ντυνόταν πάντα στα μαύρα, γεγονός που φυσικά απέδιδε στη σφακιανή καταγωγή του.

Εισβολείς

Το 2011 είχε δεχθεί επίθεση από τέσσερις αγνώστους αλλοδαπούς, οι οποίοι εισέβαλαν στην οικία του για να τον ληστέψουν. «Το γεγονός με έκανε να δω την πραγματικότητα. Είχα μια ανόητη ευαισθησία και γενναιοδωρία με την είσοδο ή μάλλον την εισβολή των ξένων στην Ελλάδα. Ελεγα ότι της ίδιας γης παιδιά είμαστε, να μπει ο κόσμος στην Ελλάδα, να ευφρανθεί, να νιώσει ασφάλεια, να φάει, να πιει ελληνικό νερό. Ε, από την ώρα του περιστατικού τέρμα όλες αυτές οι εφηβικές μαλακίες. Τέσσερα κτήνη, τέσσερις βάρβαροι που ούρλιαζαν και βρομούσαν και φορούσαν μάσκες με έκαναν να δω την πραγματικότητα» είχε πει ο ίδιος μετά την επίθεση για το κύμα των μεταναστών.
Ήταν παντρεμένος με τη δημοσιογράφο Σωτηρία Ματζίρη, με την οποία είχε αποκτήσει δυο παιδιά τον Σήφη και τη Διαλεχτή.

{{-PCOUNT-}}15{{-PCOUNT-}}

Η εφημερίδα δημοκρατία δημοσιεύει άμεσα κάθε σχόλιο. Ωστόσο δεν υιοθετούμε τις απόψεις αυτές καθώς εκφράζουν αποκλειστικά τον εκάστοτε σχολιαστή. Σχόλια με ύβρεις διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση. Χρήστες που δεν τηρούν τους όρους χρήσης αποκλείονται.

spot_img

Κορυφαίες Ειδήσεις

Προτεινόμενα