Η βία «σκέπασε» το δημοψήφισμα για την ανεξαρτητοποίηση της Καταλονίας. Εκτεθειμένος ο Ραχόι, με μόνο όπλο του το άρθρο 155Από την
Ελενα Στάθου – Ελευθερόγλου
Το δημοψήφισμα στην Καταλονία πέρασε στην Ιστορία και, μαζί με αυτό, τα έκτροπα που έλαβαν χώρα σε πολλές περιοχές της πλούσιας ισπανικής περιφέρειας. Με δική τους πολιτιστική ταυτότητα και γλώσσα, οι περισσότεροι Καταλανοί ανέκαθεν ένιωθαν ότι δεν ανήκουν στην Ισπανία. Εξάλλου, η Καταλονία ήταν ανεξάρτητο βασίλειο έως το 1715, όταν περιήλθε υπό τον έλεγχο της Μαδρίτης και τα καταλανικά κηρύχθηκαν παράνομα. Τη δεκαετία του 1930, η περιοχή απέκτησε περιορισμένη αυτονομία. Οταν όμως ο στρατηγός Φράνκο κέρδισε τον εμφύλιο, η Καταλονία έχασε και πάλι την αυτονομία της, ενώ παράνομα κηρύχθηκαν εκ νέου όχι μόνο τα καταλανικά, αλλά και ο εθνικός χορός και τα τοπικά ονόματα.
Μετά τον θάνατο του Φράνκο, το 1975, τόσο η Καταλονία όσο και η Χώρα των Βάσκων απέκτησαν ορισμένο βαθμό αυτονομίας.
Το κίνημα ανεξαρτησίας αναζωπυρώθηκε μετά την οικονομική κρίση του 2008, που χτύπησε και την Ισπανία. Η Καταλονία, που αποτελεί μεγάλη οικονομική δύναμη στην Ιβηρική Χερσόνησο, καθώς συμβάλλει με 20% στο ΑΕΠ της Ισπανίας, νιώθει «αδικημένη», αφού είναι αναγκασμένη να δίνει κάθε χρόνο ένα μεγάλο ποσό στην κεντρική κυβέρνηση, το οποίο αναδιανέμεται στις φτωχότερες περιφέρειες της χώρας, ενώ η ίδια λαμβάνει πολύ λιγότερα από όσα χρήματα δικαιούται. Επιπλέον, η παγκοσμιοποίηση διεύρυνε τις δυνατότητες εμπορικών συναλλαγών για τις επιχειρήσεις της Καταλονίας, οι οποίες δεν εξαρτώνται, πλέον, μόνο από την αγορά της Ισπανίας.
Η κυβέρνηση του συντηρητικού πρωθυπουργού Μαριάνο Ραχόι -που εξαπέλυσε έναν άνευ προηγουμένου πόλεμο τον τελευταίο μήνα, με συλλήψεις Καταλανών πολιτικών, κατασχέσεις ψηφοδελτίων και κλείσιμο των εκλογικών κέντρων- τόνιζε συνέχεια ότι το δημοψήφισμα είναι παράνομο και δεν προβλέπεται από το ισπανικό Σύνταγμα.
Πολιτικά αδύναμος ο πρωθυπουργός
Τώρα, όμως, που ξημέρωσε η «επόμενη ημέρα» και οι Καταλανοί ψήφισαν υπέρ της απόσχισης, τα πράγματα είναι ιδιαίτερα δύσκολα για τον Ραχόι, ο οποίος έτσι κι αλλιώς είναι πολιτικά αδύναμος. Μέσα στο επόμενο 48ωρο η Καταλονία θα ανακηρύξει επίσημα την ανεξαρτησία της.
Μόλις συμβεί αυτό, ο Ισπανός πρωθυπουργός θα πρέπει να ενεργοποιήσει το άρθρο 155 του Συντάγματος, το οποίο αναστέλλει την αυτονομία της Καταλονίας. Παράλληλα, υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο να αναγκαστεί να στείλει στρατό στην περιοχή και να προχωρήσει σε συλλήψεις πολιτικών που ψήφισαν υπέρ του δημοψηφίσματος. Σε αυτή την περίπτωση είναι σχεδόν βέβαιο ότι οι αποφάσεις του Ραχόι θα προκαλέσουν μεγάλη πολιτική και κοινωνική αναταραχή, που κανένας δεν γνωρίζει πού θα οδηγήσουν. Το μόνο σίγουρο, πάντως, είναι ότι η υπόλοιπη Ευρώπη θα παρακολουθεί στενά τα τεκταινόμενα στην Καταλονία, με τον φόβο νέων αποσχιστικών τάσεων σε περιοχές όπως η Φλάνδρα, η Σκοτία και η Λομβαρδία.
Η αστυνομία χτυπούσε ακόμη και ηλικιωμένους
Σκηνές βίας και συγκρούσεις μεταξύ των ισπανικών αστυνομικών δυνάμεων και των αυτονομιστών στιγμάτισαν τη χθεσινή ψηφοφορία για την ανεξαρτησία της Καταλονίας. Σε πολλές περιπτώσεις οι δυνάμεις ασφαλείας εισέβαλαν στα εκλογικά τμήματα για να κατασχέσουν τις ψηφοδόχους και να απωθήσουν τους ψηφοφόρους.
Κατά εκατοντάδες χιλιάδες οι Καταλανοί προσήλθαν στις κάλπες, ενώ χιλιάδες εθελοντές έσπευσαν να βοηθήσουν στη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος, παρά το γεγονός ότι οι ισπανικές Αρχές τούς είχαν απειλήσει με πρόστιμα άνω των 300.000 ευρώ. Η «επιχείρηση κλεισίματος» των εκλογικών τμημάτων είχε ξεκινήσει από το Σάββατο το βράδυ, με τους αστυνομικούς να εισβάλουν σε εκλογικά τμήματα και να προβαίνουν σε κατάσχεση εκλογικού υλικού.
Φάρσα
Η ισπανική κυβέρνηση ανακοίνωσε το βράδυ του Σαββάτου ότι έκλεισε περισσότερα από τα μισά εκλογικά τμήματα αλλά και το κέντρο τηλεπικοινωνιών και πληροφορικής της περιφερειακής κυβέρνησης, κόβοντας τις συνδέσεις με τα εκλογικά τμήματα και τα συστήματα καταμέτρησης των ψήφων.
Αυτό προκάλεσε σοβαρά προβλήματα στη διεξαγωγή της ψηφοφορίας, η οποία έγινε με αργούς ρυθμούς. Η τοπική κυβέρνηση, ωστόσο, ανέφερε ότι το 73% των εκλογικών κέντρων παρέμεινε ανοιχτό, καλώντας τα 5.500.000 των ψηφοφόρων να ψηφίσουν σε οποιοδήποτε εκλογικό κέντρο έβρισκαν ανοιχτό -αν αυτό στο οποίο ήταν εγγεγραμμένοι ήταν κλειστό-, γεγονός που έκανε εκπρόσωπο της ισπανικής κυβέρνησης να χαρακτηρίσει την εκλογική διαδικασία «απάτη» και «φάρσα».
Σε δήλωσή του, ο ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι τόνισε: «Σήμερα δεν έγινε δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Καταλονίας», αφού σύμφωνα με τον ίδιο η πλειοψηφία των κατοίκων της Καταλονίας «δεν θέλησε να λάβει μέρος στο σενάριο των αυτονομιστών».
Αυτόπτες μάρτυρες κατήγγειλαν τη χρήση αστυνομικής βίας ακόμη και εις βάρος γερόντων και μικρών παιδιών. Ως αποτέλεσμα της αστυνομικής βίας, οι υπηρεσίες υγείας της Καταλονίας παρείχαν υπηρεσίες σε περισσότερους από 850 τραυματισμένους πολίτες, ενώ τουλάχιστον 12 τραυματίες αναφέρθηκαν από την πλευρά των δυνάμεων ασφαλείας. «Αδικαιολόγητη χρήση βίας» χαρακτήρισε τη χρήση κλομπ και ελαστικών σφαιρών από την αστυνομία ο προεδρεύων της αυτονομιστικής περιφερειακής κυβέρνησης της Καταλονίας Κάρλες Πουτζδεμόν, τον οποίο ο υπουργός Εσωτερικών της Ισπανίας Χουάν Ιγνάθιο Θόιδο κατονόμασε ως «μοναδικό υπεύθυνο για ό,τι συνέβη, αλλά και είναι ενδεχόμενο να συμβεί στην Καταλονία». Καταγγέλλοντας τη χρήση βίας εις βάρος πολιτών, η δήμαρχος της Βαρκελόνης απαίτησε την παραίτηση Ραχόι.
Είχαν προηγηθεί, το Σάββατο, διαδηλώσεις τόσο υπέρ όσο και κατά της ανεξαρτησίας της Καταλονίας. Χιλιάδες άνθρωποι, κρατώντας ισπανικές σημαίες, διαδήλωσαν στη Μαδρίτη, τη Βαρκελόνη και σε άλλες μεγάλες πόλεις υπέρ της ενότητας της Ισπανίας. Την ίδια ώρα, περίπου 40.000 άνθρωποι διαδήλωναν υπέρ του δημοψηφίσματος στους δρόμους του Μπιλμπάο, στην ισπανική Χώρα των Βάσκων – περιοχή που, όπως όλα δείχνουν, θα είναι ο επόμενος «πονοκέφαλος» για τον Ραχόι.
Αν και τα 5.500.000 των Καταλανών ψηφοφόρων είναι χωρισμένα σχεδόν στη μέση, με δεδομένο ότι οι ενωτικές δυνάμεις δεν παίρνουν μέρος στο δημοψήφισμα, το οποίο θεωρούν αντισυνταγματικό, είναι βέβαιη η επικράτηση του «ναι».
Νεκτ. Καρακώστα
Αντιδράσεις
Σοκαρισμένη από τις σκηνές βίας στην Καταλονία εμφανίστηκε με μήνυμά της στο twitter η πρωθυπουργός της Σκοτίας Νίκολα Στέρτζον, τονίζοντας: «Απλά αφήστε τους ανθρώπους να ψηφίσουν». Κατά της βίας στην Καταλονία τάχθηκε και ο αρχηγός της βρετανικής αντιπολίτευσης Τζέρεμι Κόρμπιν, ζητώντας από την ισπανική κυβέρνηση «να δράσει και να τη σταματήσει».
Πιο στοχευμένη υπήρξε η επίθεση του πρώην προέδρου της Καταλονίας Αρτουρ Μας στο πρόσωπο του Ισπανού πρωθυπουργού Μαριάνο Ραχόι. Τον χαρακτήρισε υπεύθυνο για «ένα κράτος βίας» και ζήτησε την άμεση παραίτησή του. Καταδικάζοντας με τη σειρά του τη χρήση βίας κατά των ψηφοφόρων του δημοψηφίσματος, ο ηγέτης των Ποδέμος Πάμπλο Ιγκλέσιας Τουριόν επιτέθηκε σε σκληρό τόνο στην ισπανική κυβέρνηση, κάνοντας λόγο για «έγκλημα κατά της δημοκρατίας».
Για υποκρισία κατηγόρησε τον Ραχόι και ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο επειδή υποστηρίζει την αντιπολίτευση στη Βενεζουέλα, ενώ στη χώρα του καταστέλλει τους διαφωνούντες, λέγοντας «Ποιος είναι ο δικτάτορας;».
Και ο ΣΥΡΙΖΑ καταδίκασε τις βιαιότητες στη Βαρκελόνη, παίρνοντας θέση υπέρ του καταλανικού δημοψηφίσματος. «Η ενίσχυση της δημοκρατίας είναι μονόδρομος» σχολίασε η εκπρόσωπος Tύπου Ράνια Σβίγκου, προσθέτοντας ότι «οι εικόνες από την Καταλονία είναι θλιβερές.
Ο διάλογος και η ενίσχυση της δημοκρατίας, και όχι η καταστολή, είναι μονόδρομος» έγραψε σε ανάρτησή της στο twitter.
«Μπάρτσα»: Κλείσαμε τις πόρτες γιατί διαφωνούμε
Η Μπαρτσελόνα είναι κάτι περισσότερο από ένα αθλητικό σωματείο. Αυτό υποστηρίζουν φανατικά οι «μπλαουγκράνα» και το χθεσινό δημοψήφισμα για την ανεξαρτητοποίησή τους δεν γινόταν να μην τους απασχολήσει…
Ο διεθνής αμυντικός της «Μπάρτσα» Ζεράρ Πικέ, όπως και οι Πουγιόλ, Τσάβι και άλλοι Καταλανοί σταρ του αθλητισμού (ο μπασκετμπολίστας του συλλόγου Πάου Ρίμπας, ο τενίστας Ναδάλ, ο οδηγός του MotoGP Μάρκεθ) ψήφισαν υπέρ της ανεξαρτησίας της Καταλονίας. Ωστόσο, η ποδοσφαιρική ομάδα της «Μπάρτσα» για να αποφύγει την τιμωρία -παρότι οι Καταλανοί παίκτες δεν ήθελαν να αγωνιστούν- υποχρεώθηκε να αντιμετωπίσει χθες τη Λας Πάλμας.
Η απόφαση του προέδρου Γιόζεπ Μαρία Μπαρτομέου δεν άρεσε στον αντιπρόεδρο του συλλόγου Κάρλες Βιλιαρουμπί, ο οποίος υπέβαλε την παραίτησή του.
«Η ασφάλεια ήταν εγγυημένη, παίζουμε με κλειστές πόρτες για να δείξουμε τη διαφωνία μας» δήλωσε σχετικά ο Μπαρτομέου, ο οποίος τις τελευταίες ημέρες δέχεται εντονότατες πιέσεις να αποχωρήσει από τον σύλλογο.
Μόσχα και Ασάνζ έκαναν προπαγάνδα για το «ναι»
Το Κρεμλίνο και τον Τζούλιαν Ασάνζ των WikiLeaks κατονομάζει ως «φορείς προπαγάνδας» υπέρ της απόσχισης της Καταλονίας η πρώτη σε κυκλοφορία ισπανική εφημερίδα, η φιλοκυβερνητική «El País».
Μάλιστα, δεν διστάζει να «χρεώσει» στη Ρωσία και στο τηλεοπτικό δίκτυο RT μια εκστρατεία υπέρ του Brexit, υπέρ της Μαρίν Λεπέν και υπέρ της γερμανικής Ακροδεξιάς, με απώτερο στόχο «να αποδυναμώσει τις ευρωπαϊκές δομές». «Η μηχανή διασποράς ψεύτικων ειδήσεων, που χρησιμοποίησε η Ρωσία για να εξασθενήσει τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ενωση, άρχισε να λειτουργεί τώρα αποκλειστικά στην Καταλονία. Και αξιοποιεί ακτιβιστές, όπως ο Τζούλιαν Ασάνζ, καθώς και έναν στρατό από bots, δηλαδή αυτόματα προφίλ στα social media, που είναι ικανά να μετατρέψουν ένα ψέμα σε τάση που διανέμεται εκατομμύρια φορές» έγραψε η ισπανική εφημερίδα.
Ως παράδειγμα, η εφημερίδα έφερε ένα tweet του Ασάνζ υπέρ της ανεξαρτησίας της Καταλονίας, που έγινε viral με αστραπιαία ταχύτητα «χάρη στη μεσολάβηση των bots και των ψεύτικων προφίλ, που προγραμματίζονται απλά για να μεταδώσουν αυτόματα ένα προκαθορισμένο μήνυμα».
