Χάος από τον νόμο Κατρούγκαλου για χιλιάδες ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολουμένους και αγρότες. Με καθυστέρηση φτάνουν τα στοιχεία στον ασφαλιστικό φορέα, με αποτέλεσμα οι καταβολές να βγαίνουν στην… τύχηΑπό τον
Νάσο Χατζητσάκο
Χαμένοι στη μετάφραση» των νομοθετικών διατάξεων του 3ου Μνημονίου είναι χιλιάδες ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι και αγρότες, οι οποίοι αναζητούν τη λύση στον γόρδιο δεσμό του υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών τις οποίες καταβάλλουν από το 2017 και μετά, με βάση τον νόμο Κατρούγκαλου (4387/2016).
Η «κυριακάτικη δημοκρατία» επεξηγεί πώς θα τις υπολογίσουν σωστά, καθώς και τι θα πρέπει να κάνουν για να τους επιστραφούν ή να συμψηφιστούν με τις επόμενες υποχρεώσεις τους τυχόν αχρεωστήτως καταβληθέντα χρηματικά ποσά.
Σύμφωνα με τον ν. 4387, τη βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών προς τον ΕΦΚΑ των ελεύθερων επαγγελματιών, των αυτοαπασχολουμένων και των αγροτών αποτελεί «το εισόδημα που προκύπτει από την άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος, σύμφωνα με τον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, και στο οποίο συμπεριλαμβάνονται από 1/1/2018 οι καταβλητέες ασφαλιστικές εισφορές».
Το πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί από την ισχύ του νόμου είναι ότι τα στοιχεία που αφορούν το προηγούμενο φορολογικό έτος είναι διαθέσιμα στον ΕΦΚΑ με μεγάλη καθυστέρηση και συγκεκριμένα μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας εκκαθάρισης των φορολογικών δηλώσεων (κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους). Για τον λόγο αυτόν, προηγουμένως η βάση υπολογισμού των εισφορών προκύπτει λίγο πολύ στην τύχη, δηλαδή με βάση το πιο πρόσφατο εκκαθαρισμένο φορολογικό έτος.
Εκκαθάριση 2017
Ετσι, οι ασφαλιστικές εισφορές από την 1η Ιανουαρίου 2017 υπολογίστηκαν με βάση τα εισοδήματα για το έτος 2015. Για τον λόγο αυτόν η διαδικασία εκκαθάρισης των ασφαλιστικών εισφορών του έτους 2017 θα ολοκληρωθεί εντός του… φετινού Μαρτίου!
Ως εκ τούτου, ειδικά για την εκκαθάριση των ασφαλιστικών εισφορών του έτους 2017, θα εφαρμοστούν επιπρόσθετα τα εξής: Σε περίπτωση που από την εκκαθάριση των ασφαλιστικών εισφορών προκύπτει διαφορά που πρέπει να καταβληθεί από τον ασφαλισμένο (χρεωστικό υπόλοιπο), αυτή επιμερίζεται ισομερώς σε πέντε μηνιαίες δόσεις (Απρίλιος έως Αύγουστος του 2018), ανεξαρτήτως του ύψους του ποσού αυτής. Η τελευταία δόση θα είναι πληρωτέα έως τις 30 Σεπτεμβρίου του 2018.
Συνεπώς, οι μηνιαίες ασφαλιστικές υποχρεώσεις των μηνών Απριλίου 2018 έως και Αυγούστου 2018 θα περιλαμβάνουν α) την τρέχουσα μηνιαία ασφαλιστική εισφορά για το 2018 και β) τη μηνιαία δόση οφειλής που προκύπτει από τη διαδικασία εκκαθάρισης των ασφαλιστικών εισφορών έτους 2017.
Για το 2018
Οι ασφαλιστικές εισφορές του έτους 2018 υπολογίζονται επί του 85% του αθροίσματος του εισοδήματος από την άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας του έτους 2017 και των καταβλητέων ασφαλιστικών εισφορών του ίδιου έτους.
Για τους πρώτους μήνες του έτους 2018 οι ασφαλιστικές εισφορές θα υπολογιστούν με βάση το εισόδημα και τις ασφαλιστικές εισφορές του έτους 2016 ως του πιο πρόσφατα εκκαθαρισμένου έτους. Λαμβάνοντας υπόψη, όμως, ότι οι καταβλητέες ασφαλιστικές εισφορές του έτους 2016 αφορούν ασφαλιστικές εισφορές που έπρεπε να καταβληθούν στους πρώην ασφαλιστικούς οργανισμούς που εντάχθηκαν από 1/1/2017 στον ΕΦΚΑ, ειδικά για το 2016 ως καταβλητέες ασφαλιστικές εισφορές θα ληφθούν εκείνες που πραγματικά καταβλήθηκαν από τον ασφαλισμένο το έτος αυτό (όχι εκείνες που είχε υποχρέωση να καταβάλει στους πρώην φορείς ασφάλισης).
Χαρακτηριστικό παράδειγμα
Για παράδειγμα, εάν το ετήσιο εισόδημα από την άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας κατά το έτος 2016 είναι 20.000 ευρώ και το έτος 2016 οι ασφαλιστικές εισφορές που πραγματικά έχει καταβάλει ο ασφαλισμένος σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ είναι ύψους 4.000 ευρώ, το ετήσιο εισόδημα για τον υπολογισμό των ασφαλιστικών εισφορών των πρώτων μηνών του έτους 2018 ανέρχεται σε 20.400 [85% x (20.000 + 4.000)].
Στη συνέχεια θα γίνει υπολογισμός των ασφαλιστικών εισφορών έτους 2018 με βάση το εισόδημα και τις ασφαλιστικές εισφορές που έπρεπε να καταβάλει ο ασφαλισμένος το προηγούμενο φορολογικό έτος, δηλαδή το 2017.
Εάν, για παράδειγμα, το ετήσιο εισόδημα από την άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας κατά το έτος 2017 είναι 25.000 και το έτος 2017 οι καταβλητέες ασφαλιστικές εισφορές είναι ύψους 5.570 ευρώ, το ετήσιο εισόδημα για τον υπολογισμό των ασφαλιστικών εισφορών του έτους 2018 ανέρχεται σε 25.984,50 [85% x (25.000,00 + 5.570,00)].
Η διαδικασία για την επιστροφή ή τον συμψηφισμό των επιπλέον ποσών
Ως αχρεωστήτως καταβληθείσες εισφορές νοούνται τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται στον ΕΦΚΑ για οποιαδήποτε αιτία και για τα οποία, βάσει της νομοθεσίας, δεν προκύπτει υποχρέωση καταβολής τους. Με πρόσφατη εγκύκλιο καθορίστηκε ότι για τον συμψηφισμό ή την επιστροφή αχρεωστήτως καταθληθεισών εισφορών:
1 Σε περίπτωση μισθωτών ασφαλισμένων υποβάλλεται σχετικό αίτημα προς τον ΕΦΚΑ από τον δικαιούχο.
2 Σε περίπτωση ελεύθερων επαγγελματιών, αυτοαπασχολουμένων ή αγροτών τα αχρεωστήτως καταβληθέντα χρηματικά ποσά επιστρέφονται στους δικαιούχους και πάλι κατόπιν αίτησης, μετά την ολοκλήρωση της ετήσιας διαδικασίας εκκαθάρισης.
Οι δικαιούχοι αυτοί μπορούν μετά την υποβολή αίτησής τους, εντός διμήνου από την ημερομηνία κοινοποίησης στους ασφαλισμένους της προβλεπόμενης διαδικασίας εκκαθάρισης ασφαλιστικών εισφορών, να ζητήσουν να παραμείνει το προς επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθέν χρηματικό ποσό στον ΕΦΚΑ, ως πιστωτικό υπόλοιπο, συμψηφιζόμενο με τις επόμενες ασφαλιστικές εισφορές.
Εφόσον ο δικαιούχος εισφορών έχει υπαχθεί σε καθεστώς ρύθμισης οφειλών, της οποίας οι όροι τηρούνται, το προς επιστροφή ποσό συμψηφίζεται με τις τρέχουσες δόσεις.
Τα δεδομένα αυτά έχουν εφαρμογή σε περιπτώσεις που προκύπτει:
α) Επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών και η αξίωση έχει γεννηθεί μετά την 1η Ιανουαρίου 2017, καθώς και
β) σε εκκρεμείς αιτήσεις επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών που έχουν υποβληθεί σε ενταχθέντα στον ΕΦΚΑ ασφαλιστικά ταμεία (εξαιρουμένου του Δημοσίου) μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 2016 και η σχετική αξίωση έχει γεννηθεί μέχρι και την ημερομηνία αυτή.
