Άρθρο-παρέμβαση της δημοκρατίας έπειτα από το χαστούκι των Βρετανών στη γερμανοκρατούμενη Ευρωπαϊκή Ένωση
Ουδείς μπορεί να υποτιμά την κοινή γνώμη και να καθοδηγεί τις εξελίξεις
Η Θέση μας: Μην υποτιμάτε τη λαϊκή βούληση
Από τον
Γιώργο Τραπεζιώτη
Ο καιρός που γινόταν αντικείμενο χλευασμού από τον διεθνή και τον εγχώριο Τύπο για τις αλλεπάλληλες ήττες του στις ψηφοφορίες του περασμένου φθινοπώρου στη Βουλή των Κοινοτήτων έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Ο λόγος για τον Μπόρις Τζόνσον, που με τον πιο εμφατικό τρόπο απέδειξε όχι μόνο ότι ήξερε τι έκανε σε κάθε του βήμα από τη μέρα που εξελέγη πρόεδρος των Τόρις, αλλά -το κυριότερο- πως είχε σχέδιο!
Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι, όπως πάντα. Και κατέδειξαν ότι το Συντηρητικό Κόμμα με τον Τζόνσον στο τιμόνι του συγκέντρωσε την απόλυτη ιστορική πλειοψηφία των 365 εδρών στη Βουλή των Κοινοτήτων των 650 συνολικά εδρών – κερδίζοντας 48 περισσότερες σε σχέση με τις εκλογές του 2017.
Αμείλικτα περιγράφουν οι αριθμοί, όμως, και τη συντριβή των Εργατικών του Τζέρεμι Κόρμπιν, που αποδείχθηκε κατώτερος των περιστάσεων και είδε το κόμμα του να περιορίζεται στις 203 έδρες – χάνοντας 59. Την ίδια ώρα στη νέα βρετανική Βουλή το Εθνικό Κόμμα Σκωτίας (SNP) θα έχει 48 εκπροσώπους, ενώ 11 βουλευτές θα έχουν οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες (LD).
«Μηδένα προ του… Μπόρις μακάριζε» θα δικαιούνταν λοιπόν να πει κάποιος σήμερα, καθώς η κάλπη αποκάλυψε τρία πράγματα: Πρώτο και κυριότερο, το γεγονός ότι ο λαός της Βρετανίας ουσιαστικά ψήφισε Brexit στις 31 Ιανουαρίου 2020 – ακόμη και εκείνοι που ιδεολογικά πρόσκεινται στους Εργατικούς προκύπτει ότι προτίμησαν την καθαρή θέση του Τζόνσον απέναντι στο θέμα, παρά τις όποιες πολιτικές διαφωνίες τους μαζί του.
Δευτερευόντως αποκαλύφθηκε ότι ο Τζόνσον εργαλειοποίησε τα κοινοβουλευτικά «χαστούκια» που δεχόταν στις αρχές φθινοπώρου -και- για να πετύχει την απαραίτητη εκκαθάριση στους κόλπους των Τόρις, επανιδρύοντας ουσιαστικά μια παράταξη που έμοιαζε… τελματωμένη ιδεολογικά έναντι της εξόδου.
«Μαζί μου μόνο οι υπέρμαχοι του σκληρού Brexit θα κάθονται στο τραπέζι του υπουργικού συμβουλίου» είχε δηλώσει σε ανύποπτο χρόνο λίγους μήνες νωρίτερα. Τρίτον; Ολοι είδαν ότι οι λαοί τελικά εκτιμούν «απλώς την αλήθεια» και τίποτε περισσότερο από την πολιτική ηγεσία, σε εποχές όπου περισσεύουν οι τεχνοκράτες σε θέσεις εξουσίας.
Το σύνθημα
Το απλό σύνθημα «get the Brexit done» του «τρελο-Μπόρις» αρκούσε λοιπόν για να του δώσει τη νίκη – γιατί ο ίδιος ήταν ο μόνος αυθεντικός εκφραστής της «Ιδέας», αλλά και της αναζήτησης μιας «νέας ισότιμα κυρίαρχης», όπως τη χαρακτήρισε, «σχέσης με την Ε.Ε.». Και ενώ βέβαια πάντα υπάρχει και Ντόναλντ Τραμπ στο παιχνίδι, που δήλωνε μετά τις εκλογές συγχαίροντας τον Τζόνσον πως «υπογράφουμε εμπορική συμφωνία μετά το Brexit».
Στην αντίπερα όχθη, οι Εργατικοί μετρούν τις πληγές τους, ενώ ήδη έχουν μπει σε περίοδο πολιτικής εσωστρέφειας με στόχο να αναζητήσουν τα αίτια της συντριβής.
Ήδη ο Τζέρεμι Κόρμπιν -και ενώ ο Τζόνσον χθες έλαβε την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, όπως προβλέπεται, από τη βασίλισσα Ελισάβετ- ανακοίνωσε ότι προτίθεται να αποχωρήσει από την ηγεσία του κόμματος, κάτι που διευκρίνισε όμως πως θα συμβεί όταν βρεθεί ο διάδοχος.
Η Σκοτία ετοιμάζεται για την ανεξαρτησία της
Κάθε λόγο για να πανηγυρίζει στο Νησί είχε χθες και η Νίκολα Στέρτζον, η ηγέτιδα του Εθνικού Κόμματος της Σκοτίας (SNP), αφού στο Κοινοβούλιο που προέκυψε από τη βρετανική κάλπη οι βουλευτές της θα καταλαμβάνουν 48 έδρες, 13 περισσότερες σε σχέση με την προηγούμενη κοινοβουλευτική περίοδο.
Για την ίδια δε, τώρα είναι η ώρα η Σκοτία να αποφασίσει και για το δικό της μέλλον! «Ο λαός της Σκοτίας μίλησε. Είναι ώρα να αποφασίσουμε για το δικό μας μέλλον» τόνισε η Στέρτζον, ενώ η τοπική κυβέρνηση από την επόμενη εβδομάδα κιόλας θα δημοσιεύσει, όπως είπε και η επικεφαλής του SNP, τη λεπτομερή επιχειρηματολογία «για μεταβίβαση εξουσίας ώστε να καταστεί δυνατή η διεξαγωγή δημοψηφίσματος χωρίς να υπάρξουν νομικές αντιρρήσεις».
Προς στιγμήν δεν υπάρχει επίσημη αντίδραση για το θέμα από το Λονδίνο, αν και είναι γνωστό ότι ο Μπόρις Τζόνσον αντιτίθεται στη διενέργεια ακόμη ενός δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Σκοτίας, καθώς η βρετανική επαρχία τάχθηκε υπέρ της παραμονής στο Ηνωμένο Βασίλειο στο δημοψήφισμα του 2014.
Από την άλλη, πρώτη φορά στις προχθεσινές βουλευτικές εκλογές οι Ιρλανδοί εθνικιστές κατάφεραν να κερδίσουν περισσότερες έδρες από τους ενωτικούς στη Βόρεια Ιρλανδία! Είναι χαρακτηριστικό πως το Sinn Fein διατήρησε τις επτά έδρες του, ενώ το επανεμφανιζόμενο φιλοϊρλανδικό κόμμα SDLP κέρδισε ακόμη δύο.
Μαζί τα δύο κόμματα των Ιρλανδών εθνικιστών ξεπερνούν σε έδρες το Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα (DUP), το οποίο είδε τις έδρες του να μειώνονται από 10 σε οκτώ.
Η καγκελάριος φοβάται εμπορικό πόλεμο από το Νησί
Μουδιασμένοι παρακολουθούσαν τα μαντάτα που έρχονταν από τη Βρετανία οι Γερμανοί, οι οποίοι το προηγούμενο διάστημα έκαναν κυριολεκτικά ό,τι περνούσε από το χέρι τους για να σαμποτάρουν -ή τουλάχιστον να φέρουν στα μέτρα τους- το Brexit.
«Το Brexit είναι πλέον αναπόφευκτο» δήλωνε ανώτερο στέλεχος των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) από τη Γερμανία, λίγες ώρες μετά τα μεσάνυχτα της Πέμπτης και την ανακοίνωση των exit polls στη γηραιά Αλβιώνα που έδειχναν «Τζόνσον»!
Αντιδράσεις
Οι αντιδράσεις, όμως, σε επίπεδο δηλώσεων ηγετών για όσα «γεννούσε» η βρετανική κάλπη έρχονταν από τις Βρυξέλλες, όπου βρίσκονταν σε εξέλιξη οι εργασίες της διήμερης Συνόδου Κορυφής των αρχηγών των κρατών-μελών της Ε.Ε.
Αφού συνεχάρη τον Τζόνσον για τη νίκη του, η Ανγκελα Μέρκελ (φωτό) σχεδόν… ψελλίζοντας προειδοποίησε ότι η Ε.Ε. θα έχει στο εξής «έναν ανταγωνιστή στην πόρτα της», ύστερα από την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου.
Γεγονός που κατά την ίδια -η οποία προφανώς «φωτογράφιζε» και μια ενδεχόμενη εμπορική συνεργασία μεταξύ Λονδίνου – Ουάσινγκτον- «ίσως μας κάνει να είμαστε πιο γρήγοροι στις αποφάσεις μας».
Από την πλευρά του, ο Εμανουέλ Μακρόν ευχήθηκε «το Ηνωμένο Βασίλειο να παρεμείνει χώρα σύμμαχος, φίλη και πολύ κοντινός εταίρος», σημειώνοντας πάντως πως «δεν θέλουμε να γίνει αθέμιτος ανταγωνιστής».
Στο σύνολό τους οι Ευρωπαίοι ηγέτες συνεχάρησαν, ωστόσο, τον Τζόνσον για τη νίκη του, κάτι που έκανε και ο Τσέχος πρωθυπουργός Αντρέι Μπάμπις, με τη διαφορά πως προειδοποίησε πως το ενδεχόμενο του Brexit «είναι άσχημα νέα για την Ευρώπη».
Τι έγραψαν οι εφημερίδες σε Αγγλία και Ε.Ε. για την ιστορική νίκη των Τόρις
Ο θρίαμβος του Μπόρις Τζόνσον στις βρετανικές εκλογές κυριάρχησε -όπως ήταν αναμενόμενο- όχι μόνο στα πρωτοσέλιδα του Τύπου της Γηραιάς Αλβιώνας, αλλά και σε εκείνα των μεγάλων εφημερίδων της Ευρώπης.
Αν και τα τελικά αποτελέσματα δεν είχαν ανακοινωθεί μέχρι το «κλείσιμο» της ύλης των εφημερίδων λίγες ώρες μετά τα μεσάνυχτα, ήταν σαφές σε όλους πως οι Τόρις πέτυχαν ιστορική όσο και συντριπτική νίκη σε βάρος των Εργατικών. «Ο Τζόνσον οδεύει προς σαρωτική νίκη στις εκλογές» έγραφαν οι λονδρέζικοι «Times», την ώρα που η «Daily Telegraph» έκανε λόγο για «Ιστορική βραδιά του Μπόρις». Στο απόλυτο διακύβευμα της κάλπης, στο Brexit, στεκόταν η «Daily Mail». «Η αυγή της Βρετανίας του Μπόρις» ήταν ο τίτλος της εφημερίδας, που σημείωνε στον υπότιτλο: «“Τώρα θα ολοκληρώσουμε το Brexit”: Ο Μπόρις Τζόνσον χαιρετίζει την τεράστια νίκη των Τόρις». «Χριστουγεννιάτικος εφιάλτης, καθώς οι Τόρις του Μπόρις Τζόνσον κερδίζουν επίσημα την πλειοψηφία, ενώ ο σκυθρωπός Τζέρεμι Κόρμπιν δηλώνει ότι θα παραιτηθεί – αλλά όχι ακόμη» έγραφε η «Daily Mirror».
«Στις εκλογές στη Βρετανία η επιλογή για τους ψηφοφόρους ήταν “το μη χείρον”, να ψηφίσουν δηλαδή αυτόν που απεχθάνονταν λιγότερο. Και νικητής αναδείχθηκε ο Μπόρις Τζόνσον» σχολίαζαν ορισμένα ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης. Χαρακτηριστικός ήταν ο τίτλος της σουηδικής Aftonbladet, που τόνιζε: «Οι Βρετανοί ήθελαν να τελειώνει το τσίρκο του Brexit, όπως και οι κερδοσκόποι και οι επενδυτές ανά την υφήλιο». Ωστόσο, η γερμανική «Suddeutsche Zeitung» αποτύπωνε την αγωνία του Βερολίνου στον τίτλο «Το Βrexit έρχεται».
Εποχή Μπόρις στη Μεγάλη Βρετανία
Από τον
Μιχάλη Ψύλο
Για όσους εξακολουθούσαν να πιστεύουν ότι η έξοδος της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση θα αποφευχθεί με κάποιον τρόπο, ήταν μια πικρή βραδιά. Η σαρωτική νίκη των Νέων Τόρις του Μπόρις Τζόνσον στις βουλευτικές εκλογές υποχρεώνουν τους πάντες να ξεχάσουν αυτή την ψευδαίσθηση. Μετά το δημοψήφισμα υπέρ του Brexit, τον Ιούνιο του 2016, το βρετανικό Κοινοβούλιο ενδέχεται να ψηφίσει την επόμενη εβδομάδα τη συμφωνία εξόδου που είχε συνάψει ο Τζόνσον με την Ε.Ε. Η ημερομηνία εξόδου της 31ης Ιανουαρίου 2020 είναι σχεδόν βέβαιη.
Οι Νέοι Συντηρητικοί του πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον αύξησαν εντυπωσιακά τη δύναμή τους, σχεδόν κατά 50 έδρες, εξασφαλίζοντας πολύ μεγάλη πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο, που δεν περίμενε έστω και ένα ινστιτούτο έρευνας. Αντίθετα, οι Εργατικοί του Τζέρεμι Κόρμπιν -του δημοφιλέστερου υποψήφιου πρωθυπουργού στη σύγχρονη ιστορία- υπέστησαν μία από τις χειρότερες ήττες τους, καθώς οι Συντηρητικοί κατάφεραν να επικρατήσουν σε δεκάδες εκλογικές περιφέρειες στα πρώην οχυρά των Εργατικών στη Βόρεια Αγγλία και την Ουαλία.
Η Βρετανία που προέκυψε από τις εκλογές της Πέμπτης είναι διαφορετική από πριν. Είναι η Βρετανία του Μπόρις Τζόνσον. Ο παλιός πολιτικός της χάρτης διαγράφεται, οι προοπτικές της χώρας αβέβαιες – το ίδιο η ενότητά της» γράφει το αμερικανικό περιοδικό «Atlantic» και προσθέτει: «H Βρετανία του Τόνι Μπλερ δεν υπάρχει, άλλαξε ανεπανόρθωτα με το δημοψήφισμα του Ντέιβιντ Κάμερον για το Brexit και τώρα σαρώθηκε από μια επαρχιακή παλίρροια υποστήριξης στους Νέους Συντηρητικούς του Μπόρις Τζόνσον».
Μια ματιά στον χάρτη με τα εκλογικά αποτελέσματα φανερώνει τις κοινωνικο-γεωγραφικές αιτίες της σαρωτικής νίκης των Τόρις και της ήττας των Εργατικών. Σε περιοχές-προπύργια των Εργατικών, που είχαν αντισταθεί ακόμη και στην πλημμυρίδα της Μάργκαρετ Θάτσερ, οι Νέοι Συντηρητικοί επικράτησαν. Σε αυτή την περιοχή όπου κυριαρχεί κατά κύριο λόγο η φτωχή εργατική τάξη, η οποία αποτελούσε τον πυρήνα του κόμματος των Εργατικών, με ψηφοφόρους δεμένους με το κόμμα για γενιές ολόκληρες, οι Τόρις νίκησαν.
Γιατί απλά ο παλιός αυτός κόσμος έχει πλέον εξαφανιστεί. Στα πρώην μεταλλευτικά χωριά, στις βιομηχανικές πόλεις, στις αγροτικές περιοχές, ακόμη και στην περιφέρεια του Σέντζφιλντ, όπου οι Εργατικοί είχαν να χάσουν σχεδόν έναν αιώνα, τώρα αναδείχτηκαν οι Τόρις πρώτο κόμμα! Εκατοντάδες χιλιάδες πρώην ψηφοφόροι των Εργατικών έδωσαν το πράσινο φως στον Τζόνσον να προχωρήσει το Brexit και δεν πείστηκαν από το πρόγραμμα κοινωνικών μεταρρυθμίσεων του Τζέρεμι Κόρμπιν.
Το Εργατικό Κόμμα φάνηκε ότι είχε χάσει την επαφή με τους ψηφοφόρους του, η κοσμοθεωρία του εμφανίστηκε ως μη πατριωτική και οι οικονομικές υποσχέσεις του ως απραγματοποίητες. Μεγάλο ρόλο έπαιξε προφανώς η άρνηση των Εργατικών να στηρίξουν το Brexit. Με την πάροδο του χρόνου η ψήφος στο Εργατικό Κόμμα προέρχεται περισσότερο από τα μητροπολιτικά κέντρα, τους πιο ευκατάστατους ψηφοφόρους, τους πιο νέους και πιο μορφωμένους, που συμφωνούν περισσότερο με την παραμονή της Βρετανίας στην Ε.Ε. Η μετατόπιση αυτή επιταχύνθηκε με το δημοψήφισμα, το οποίο και ανέδειξε τις νέες, αναδυόμενες διαχωριστικές γραμμές, που αλλάζουν δραστικά τον πολιτικό χάρτη ο οποίος κυριάρχησε σε μεγάλο βαθμό από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην εκλογική περιφέρεια του Λούι Σαν Ντεπ Φορντ, στο νοτιοανατολικό Λονδίνο, όπου κατοικούν άνθρωποι της μεσαίας τάξης, οι Εργατικοί νίκησαν με ποσοστό 70%.
Ο Τζόνσον αξιοποίησε αυτή την αλλαγή του κοινωνικού χάρτη με σύνθημα την επιστροφή στην ομαλότητα, που η χώρα λαχταρούσε, από το σημερινό status quo των συνεχών περικοπών και του χάους. Δεν πρόσφερε σημαντικές αλλαγές στο μέγεθος του κράτους, ούτε στις δημόσιες υπηρεσίες, στους φόρους ή στις δημόσιες δαπάνες. Η στρατηγική του Τζόνσον ήταν να δώσει στους ανθρώπους την ευκαιρία να αλλάξουν τα κακώς έχοντα, χωρίς τον φόβο μιας κυβέρνησης των Τόρηδων.
Οπως γράφει η γερμανική «FAZ», «ο Τζόνσον κέρδισε τις εκλογές χάρη στις υποσχέσεις που θα έδινε κάθε σοσιαλδημοκράτης. Περισσότερα χρήματα για δημόσιες υπηρεσίες, για σχολεία, φορολογικές ελαφρύνσεις για τα χαμηλά εισοδήματα».
