Το ελικόπτερο Χιούι που συνετρίβη χθες στο Σαραντόπορο, και τα τρία σενάρια
Του
Δημήτρη Αλειφερόπουλου
Πάγωσε το πανελλήνιο στο άκουσμα της είδησης της πτώσης του στρατιωτικού ελικοπτέρου που κόστισε τη ζωή σε τέσσερις αξιωματικούς. Στη μοιραία πτήση έχασαν τη ζωή τους ο υποδιοικητής της 1ης Στρατιάς, υποστράτηγος Ιωάννης Τζανιδάκης, ο συνταγματάρχης Θωμάς Αδάμου, ο ταγματάρχης Δημοσθένης Γούλας και ο υπολοχαγός Κωνσταντίνος Χατζής. Σώθηκε σαν από θαύμα η αρχιλοχίας Βασιλική Πλεξίδα, η οποία εντοπίστηκε στον τόπο της τραγωδίας ελαφρά τραυματισμένη.
Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, το ελικόπτερο εκτελούσε ιδιαίτερα χαμηλή πτήση στη δύσβατη ορεινή περιοχή, καθώς επικρατούσε πολύ πυκνή χαμηλή νέφωση. Η ορατότητα, σύμφωνα με μαρτυρίες, ήταν κακή και οι εμπειρογνώμονες του Στρατού εκτιμούν ότι το ελικόπτερο προσέκρουσε σε καλώδια της ΔΕΗ, με αποτέλεσμα να καρφωθεί στο έδαφος, χωρίς να αποκλείεται, ωστόσο, το ελικόπτερο να έπεσε σε καθοδικό ρεύμα ή να υπέστη μηχανική βλάβη.
Η επικρατέστερη εκδοχή εμφανίζεται να είναι ότι η περιορισμένη ορατότητα υποχρέωσε τον κυβερνήτη του Χιούι να κατέβει πιο χαμηλά, σε μια προσπάθεια να αποφύγει να μπει στη «σούπα» (όπως λέγεται στη γλώσσα των χειριστών η πυκνή νέφωση), και προσέκρουσε στα καλώδια της ΔΕΗ. Μάλιστα, κάτοικοι της περιοχής αναφέρουν ότι την ώρα του δυστυχήματος το ρεύμα κόπηκε ξαφνικά. Το Χιούι ήταν εφοδιασμένο με κόφτες καλωδίων, ειδικές μεταλλικές λεπίδες κάτω από το ρύγχος, που κόβουν τα καλώδια σε περίπτωση πρόσκρουσης. Ωστόσο λειτουργούν υπό συγκεκριμένες συνθήκες.
Τα ίχνη του ελικοπτέρου Χιούι χάθηκαν λίγο πριν από τις 8 χθες το πρωί, καθώς υπήρξε απώλεια επικοινωνίας του τοπικού σταθμού της Πολεμικής Αεροπορίας με το πλήρωμα, ενώ στις 8.50 το μοιραίο ελικόπτερο δεν προσγειώθηκε όπως ήταν προγραμματισμένο. Αμέσως σήμανε συναγερμός και δύο αεροσκάφη F-16 σηκώθηκαν για να ερευνήσουν την ευρύτερη περιοχή, ενώ σχεδόν ταυτόχρονα στις έρευνες προστέθηκαν δύο Super Puma, ένα Canadair και ένα ελικόπτερο Agusta Bell.
Η Αστυνομία
Τα κακά μαντάτα μετέφερε στις 10 η Ελληνική Αστυνομία, ενημερώνοντας ότι το ελικόπτερο έχει συντριβεί 3 με 4 χιλιόμετρα βόρεια του Σαρανταπόρου, πληροφορία που επιβεβαίωσε λίγα λεπτά αργότερα συνεργείο της ΔΕΗ που βρέθηκε πρώτο στα συντρίμμια του ελικοπτέρου και αντίκρισε τους τέσσερις νεκρούς και την τραυματισμένη αρχιλοχία, η οποία διακομίστηκε στο 424 ΓΣΝΕ Θεσσαλονίκης. Αμέσως μετά έφτασε κλιμάκιο εμπειρογνωμόνων της Αεροπορίας Στρατού για να διερευνήσει τα αίτια της πτώσης του μοιραίου Χιούι.
Με εντολή του υπουργού Εθνικής Αμυνας Πάνου Καμμένου κηρύχθηκε τριήμερο πένθος στις Ενοπλες Δυνάμεις, ενώ από την πρώτη στιγμή στον θάλαμο επιχειρήσεων του ΓΕΕΘΑ βρισκόταν ο αναπληρωτής υπουργός Δημήτρης Βίτσας.
Στο ίδιο σημείο στο Σαραντάπορο Ελασσόνας πριν από 40 χρόνια είχε γίνει η μεγαλύτερη αεροπορική τραγωδία της Ολυμπιακής Αεροπορίας με 50 νεκρούς, όταν στις 23 Νοεμβρίου του 1976 αεροσκάφος της Ολυμπιακής συνετρίβη πολύ κοντά στο σημείο όπου έπεσε χθες το μοιραίο Χιούι.
Ο κυβερνήτης είχε στο ενεργητικό του 1.620 ώρες πτήσης
Καταξιωμένα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων, με θητεία σε νευραλγικά πόστα και πολυετή πείρα, ήταν οι τέσσερις αξιωματικοί που έχασαν τη ζωή τους μετά τη συντριβή του ελικοπτέρου στο Σαραντάπορο Ελασσόνας.
Ο 55χρονος Ιωάννης Τζανιδάκης, πατέρας δύο παιδιών, με καταγωγή από την Αρχαία Ελεύθερνα του Ρεθύμνου, αποφοίτησε από τη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων (ΣΣΕ) το 1984 με τον βαθμό του ανθυπολοχαγού Τεθωρακισμένων (ανθυπίλαρχος). Προήχθη σε υποστράτηγο μόλις τον περασμένο Μάρτιο, στις κρίσεις των αξιωματικών, και τοποθετήθηκε υποδιοικητής της Α’ Στρατιάς στη Λάρισα.
Με τον βαθμό του ταξίαρχου είχε υπηρετήσει ως διοικητής στην 24η Τεθωρακισμένη Ταξιαρχία και στη συνέχεια ως διευθυντής του Ε’ κλάδου στο Γενικό Επιτελείο Εθνικής Αμυνας (ΓΕΕΘΑ). Κατά την τριακονταετή πορεία του στο στράτευμα υπηρέτησε σε πολλές μονάδες, ενώ από τον Σεπτέμβριο του 2007 έως τον Οκτώβριο του 2009 διατέλεσε υπασπιστής του τότε υφυπουργού Εθνικής Αμυνας Ιωάννη Πλακιωτάκη.
Από τα συντρίμμια του ελικοπτέρου ανασύρθηκε νεκρός και ο 50χρονος συνταγματάρχης (Τεθωρακισμένων) Θωμάς Αδάμου, διευθυντής Ασφαλείας στην Α’ Στρατιά Λάρισας. Ο Θωμάς Αδάμου -αποφοίτησε από την Ευελπίδων το 1989- γεννήθηκε στο Παλαιοκκλήσι Καρδίτσας και ήταν πατέρας τριών παιδιών.
Εμπειρος
Στη λίστα των θυμάτων της τραγωδίας βρίσκεται και το όνομα του κυβερνήτη του UH-1H Δημοσθένη Γούλα. Ο 39χρονος ταγματάρχης (Αεροπορίας Στρατού) ήταν πολύ έμπειρος χειριστής, καθώς, σύμφωνα με το υπουργείο Εθνικής Αμυνας, είχε συμπληρώσει 1.620 ώρες πτήσης σε τέτοιου τύπου ελικόπτερα.
Καταγόταν από το Ανθηρό Αργιθέας του νομού Καρδίτσας και ήταν πατέρας δύο κοριτσιών, ηλικίας 7 και 2,5 ετών. Διέμενε στη Λάρισα και υπηρετούσε στο Στεφανοβίκειο Μαγνησίας. Tέταρτος νεκρός είναι ο συγκυβερνήτης Κωνσταντίνος Χατζής, 28 ετών, ο οποίος μετρούσε 405 ώρες πτήσης στα συγκεκριμένα ελικόπτερα.
Ο άτυχος υπολοχαγός της Αεροπορίας Στρατού καταγόταν από τη Φαλάνη Λάρισας και πριν από περίπου δυόμισι χρόνια έχασε τον πατέρα του. Μόλις πέρυσι ανέβηκε τα σκαλιά της εκκλησίας με την αγαπημένη του σύντροφο.
«Η Παναγία έκανε το θαύμα της και έσωσε τη Βασιλική»
Ενα θαύμα μέσα στην τραγωδία που συγκλόνισε την οικογένεια των Ενόπλων Δυνάμεων είναι η σωτηρία της αρχιλοχία Βασιλικής Πλεξίδα, που κατάφερε να βγει ζωντανή, αν και τραυματισμένη, από τα συντρίμμια του ελικοπτέρου που κατέπεσε στο Σαραντάπορο.
Πληροφορίες αναφέρουν πως η υπαξιωματικός φαίνεται ότι σώθηκε λόγω της θέσης της στην καμπίνα του μοιραίου ελικοπτέρου. Σύμφωνα με όλα τα διαθέσιμα στοιχεία, η Βασιλική Πλεξίδα καθόταν πίσω και στη δεξιά πλευρά του στρατιωτικού ελικοπτέρου. Το γεγονός ότι η Βασιλική Πλεξίδα επέζησε της σφοδρής πρόσκρουσης σημαίνει ότι το ελικόπτερο καρφώθηκε στο έδαφος με το εμπρόσθιο τμήμα, είτε συνετρίβη πέφτοντας στη γη με το αριστερό σκέλος.
Τα συνεργεία διάσωσης εντόπισαν την υπαξιωματικό να στέκεται στα πόδια της στο σημείο της πτώσης, έχοντας καταφέρει να βγει μόνη της από την άμορφη μάζα σιδερικών στην οποία μετατράπηκε το ελικόπτερο UH-1H από τη συντριβή του στο έδαφος. Η αρχιλοχίας (ΑΣ) Βασιλική Πλεξίδα αμέσως διακομίστηκε στο 424 ΓΣΝ. Εκεί υποβλήθηκε σε μια σειρά εξετάσεων, από τις οποίες διαπιστώθηκε ότι φέρει κάταγμα στη λεκάνη και τραύμα στον αυχένα. Βέβαια, οι γιατροί εμφανίζονται καθησυχαστικοί, καθώς δεν διατρέχει άμεσο κίνδυνο η ζωή της.
Στην «ελίτ»
Η Βασιλική Πλεξίδα κατάγεται από τα Τρίκαλα και αποφοίτησε από τη Σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών, ενώ θεωρείται ένα από τα στελέχη της «ελίτ» του Στρατεύματος, έτσι όπως αποκαλούνται όσοι υπηρετούν στην Αεροπορία Στρατού.
«Η Παναγιά την έσωσε… Η Βασιλική έχει βαθιά πίστη και έτσι έγινε το θαύμα. Την προστάτευσε…» δήλωσε η Στέλλα Πλεξίδα, μητέρα της αρχιλοχία. «Δόξα τω Θεώ, είναι ζωντανή. Για καλή της τύχη κατά την πρόσκρουση του ελικοπτέρου αποκολλήθηκε το κάθισμά της» επαναλάμβανε συνεχώς, εμφανώς ανακουφισμένος, ο πατέρας της Βασιλικής, Οδυσσέας.
Ο σύζυγός της υπαξιωματικού Δημήτρης Καραβαγιόπουλος είναι επίσης αξιωματικός του Στρατού και υπηρετεί στον Βόλο. Ο ίδιος δεν θέλησε να μιλήσει για την τραγωδία από την οποία βγήκε ζωντανή η σύζυγός του.
Πένθος για τις οικογένειες και τους φίλους των πεσόντων
Στο πένθος έχουν βυθιστεί οι οικογένειες των τεσσάρων στρατιωτικών που χάθηκαν στο χθεσινό αεροπορικό δυστύχημα. Στο Ανθηρό Αργιθέας του νομού Καρδίτσας, τόπο καταγωγής του Δημοσθένη Γούλα, ο πόνος είναι «βουβός» και οι συγγενείς δεν μπορούν να συνέλθουν από το σοκ του θανάτου του 39χρονου ταγματάρχη, ο οποίος λάτρευε την ιδιαίτερη πατρίδα του. Με απόφαση του δημάρχου Λάμπρου Τσιβόλα κηρύχθηκε τριήμερο πένθος στον Δήμο Αργιθέας και οι σημαίες σε όλες τις δημοτικές υπηρεσίες κυματίζουν από χθες το μεσημέρι μεσίστιες.
Η θλίψη έχει σκεπάσει και τη Φαλάνη Λάρισας, που θρηνεί ένα δικό της παιδί, τον Κωνσταντίνο Χατζή. Ο υπολοχαγός αφήνει πίσω του τη σύζυγό του, η οποία, σύμφωνα με τοπικά μέσα ενημέρωσης, εργάζεται ως φυσικοθεραπεύτρια στο Ντουμπάι.
Στα μαύρα έχει ντυθεί από χθες και το χωριό της Αρχαίας Ελεύθερνας στο Ρέθυμνο Κρήτης, το οποίο ο υποστράτηγος Ιωάννης Τζανιδάκης είχε επισκεφτεί μαζί με τη σύζυγό του τις γιορτές του Πάσχα. Επίσης, σαν κεραυνός έπεσε σε συγγενείς και φίλους η είδηση του θανάτου του 50χρονου συνταγματάρχη Θωμά Αδάμου.
Τέλος, συγκλονισμένος από το θλιβερό συμβάν, ο Δημήτρης Λιόλιος, αναπληρωτής διοικητής του Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας, όπου μεταφέρθηκαν οι σοροί των τεσσάρων αξιωματικών, συγκρότησε ομάδα διαχείρισης κρίσεων για την υποστήριξη των συγγενών των θυμάτων.
Μηνύματα για την τραγωδία από Πρόεδρο και κόμματα
Σύσσωμος ο πολιτικός κόσμος εξέφρασε τη βαθιά θλίψη του για την πτώση του μοιραίου ελικοπτέρου, από την οποία έχασαν τη ζωή τους τέσσερις στρατιωτικοί. «Η πατρίδα και ο λαός μας εκφράζουν, μαζί με τη βαθιά οδύνη, ειλικρινή ευγνωμοσύνη προς τους ηρωικούς αξιωματικούς που έπεσαν στον βωμό της θωράκισης της εθνικής μας άμυνας και της χαλύβδωσης του φρονήματος των Ενόπλων μας Δυνάμεων» δήλωσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, εκφράζοντας στις οικογένειες των θυμάτων τα θερμά συλλυπητήριά του.
Η τραγική είδηση βρήκε τον πρωθυπουργό στο γραφείο του στο Μέγαρο Μαξίμου και ήταν από τους πρώτους που ενημερώθηκαν για την απώλεια των στρατιωτικών.
Ο Τσίπρας
Λίγα λεπτά αργότερα, σε γραπτή δήλωσή του o κ. Τσίπρας ανέφερε ότι «η σημερινή απώλεια των τεσσάρων αξιωματικών του Ελληνικού Στρατού, σε ώρα καθήκοντος, προκαλεί βαθιά οδύνη σε όλους μας».
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξέφρασε τα συλλυπητήριά του στις οικογένειες που έχασαν τους δικούς τους ανθρώπους, ευχήθηκε ταχεία ανάρρωση στην τραυματία αρχιλοχία Βασιλική Πλεξίδα και ζήτησε την ταχεία διερεύνηση των αιτίων του δυστυχήματος, σημειώνοντας ότι «οι Ελληνες οφείλουμε πολλά στους άνδρες και στις γυναίκες των Ενόπλων Δυνάμεών μας».
Τη «βαθύτατη οδύνη» και τα «ειλικρινή συλλυπητήρια» στις οικογένειες των τεσσάρων αξιωματικών εξέφρασαν με ανακοίνωσή τους οι Ανεξάρτητοι Ελληνες.
Ιπτάμενα φέρετρα που πολέμησαν στο Βιετνάμ
«Bετεράνος» είναι το παρατσούκλι των ελικοπτέρων UH-1H, των γνωστών Χιούι, που διαθέτει ο Eλληνικός Στρατός. Το παρατσούκλι τους μόνο τυχαία δεν το έχουν πάρει, καθώς πρωτοεμφανίστηκαν στον πόλεμο του Βιετνάμ, ενώ στην Αεροπορία Στρατού τα συγκεκριμένα ελικόπτερα άρχισαν να παραδίδονται σταδιακά από το 1969 έως το 1981. Ωστόσο και το 1993 παρελήφθη ένας μικρός αριθμός μεταχειρισμένων από τον στρατό των ΗΠΑ.
Ακόμη και σήμερα, παρά την παλαιότητά τους και τις σοβαρές ελλείψεις σε ανταλλακτικά, αποτελούν το βασικό μέσο της Αεροπορίας Στρατού. Ενδεικτικό είναι ότι, από τα περίπου 100 ελικόπτερα τύπου Χιούι που διαθέτουν οι Ενοπλες Δυνάμεις, μόνο σχεδόν 40 συνεχίζουν να πετούν και να βρίσκονται σε επιχειρησιακή ετοιμότητα. Οι τεχνικοί που τα συντηρούν καταβάλλουν υπεράνθρωπες προσπάθειες, ενώ πολύ συχνά «δανείζονται» ανταλλακτικά από εκείνα που βρίσκονται σε ακινησία. Το ελικόπτερο που κατέπεσε χθες ήταν ένα από τα τελευταία που παρελήφθησαν, ωστόσο μετρούσε συνολικά τουλάχιστον μια 30ετία «ζωής».
Συνολικά οκτώ ελικόπτερα αυτού του τύπου, συμπεριλαμβανομένου και του χθεσινού, έχουν καταπέσει, με το πλέον πολύνεκρο δυστύχημα αυτό ενός Χιούι της Αεροπορίας Στρατού στις 15 Σεπτεμβρίου 1994, το οποίο επιχειρούσε σε πυρκαγιά σε ορεινή περιοχή της Δράμας. Σε εκείνο το αεροπορικό δυστύχημα έχασαν τη ζωή του τα τρία μέλη του πληρώματος του ελικοπτέρου και επτά δασοπυροσβέστες, τους οποίους μετέφερε στο μέτωπο της πυρκαγιάς.
