Η μεγάλη μετακόμιση της Εθνικής Βιβλιοθήκης

Σε εξέλιξη βρίσκεται το τιτάνιο έργο της μεταφοράς της Εθνικής Βιβλιοθήκης από το Βαλλιάνειο κτίριο της οδού Πανεπιστημίου στη νέα στέγη της, στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος • Άρθρο του περιοδικού ENJOY – «κυριακάτικη δημοκρατία»Από τη Γιώτα Βαζούρα
Φωτό: Χρήστος Ζήνας

Κάτω από το άγρυπνο μάτι του Μάρκου Βενιέρη, το πορτρέτο του οποίου δεσπόζει από ψηλά στο αναγνωστήριο του Βαλλιάνειου κτιρίου της οδού Πανεπιστημίου, τα βιβλία «συνωστίζονται» καρτερικά. Οι πράσινες λάμπες πάνω στα λιγοστά γραφεία στέκουν σβηστές και κάποια από τα ράφια της έχουν ήδη αρχίζει να αδειάζουν.

Ενας μήνας πάει από τότε που η διαδικασία της μετακόμισης των συλλογών της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος για τις νέες εγκαταστάσεις της στο Κέντρο Πολιτισμού – Ιδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» έχει ξεκινήσει και η εικόνα που τις τελευταίες ημέρες αντικρίζουν οι υπάλληλοί της είναι η ίδια: τροχήλατες βιβλιοθήκες έχουν αντικαταστήσει τις θέσεις μελέτης και ενδοϋπηρεσιακά σημειώματα κολλημένα σε διάφορα σημεία ενημερώνουν τους υπαλλήλους πού θα πάει το καθένα από αυτά. Η οργάνωση, ο σχεδιασμός αλλά και η ακρίβεια είναι στοιχεία απαραίτητα σε μια τέτοια, μνημειώδη για τα ελληνικά χρονικά διαδικασία. Φορτηγά γεμάτα με βιβλία κάνουν καθημερινά το δρομολόγιο Πανεπιστημίου – Φάληρο, τουλάχιστον πέντε φορές, μεταφέροντας με ασφάλεια τα βιβλία, σε μια διαδικασία που οι ίδιοι οι άνθρωποι της ΕΒΕ περιγράφουν ως ιδιαίτερα σύνθετη και περίπλοκη.

Την περασμένη Τρίτη βρεθήκαμε στο πλευρό των ανθρώπων της Εθνικής Βιβλιοθήκης και παρακολουθήσαμε για τέσσερις ολόκληρες ώρες, βήμα προς βήμα, πώς γίνεται την περίοδο αυτή η μεταφορά χιλιάδων τεκμηρίων: από τον εγκιβωτισμό τους σε ειδικά κιβώτια, με το αφρώδες υλικό να τα «αγκαλιάζει», και τη μεταφορά τους ως και την τοποθέτησή τους στο κινητό βιβλιοστάσιο, που βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από τον εντυπωσιακό Πύργο Βιβλίων στο Κέντρο Πολιτισμού. Σύμφωνα με την πολιτικό μηχανικό και επικεφαλής της διατμηματικής ομάδας εργασίας της ΕΒΕ Χρυσάνθη Βασιλειάδου, ήδη έχει μεταφερθεί το 1/3 της γενικής και της ειδικής συλλογής της βιβλιοθήκης στο νέο κτίριο. Τα προς μεταφορά τεκμήρια της γενικής συλλογής είναι περίπου 750.000 στον αριθμό, ενώ η τοποθέτησή τους στη νέα τους «κατοικία» γίνεται με βιβλιοθηκονομικούς τρόπους.

 

Μάλιστα, προτού αυτά «κατηφορίσουν», καθαρίστηκαν, ταυτοποιήθηκαν και συντηρήθηκαν, ενώ σύμφωνα με τη δρα Ζωή Γκιννή, συντηρήτρια αρχειακού και βιβλιακού υλικού της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος, όλα τα βιβλία έχουν δεχτεί τις φροντίδες των ειδικών. «Εχουν καθαριστεί και οι ειδικές συλλογές στις οποίες συναντάμε κειμήλια και σπάνια αρχεία, ενώ έγιναν και σωστικές επεμβάσεις όπου απαιτούνταν. Ο,τι τροχήλατο βλέπετε στον χώρο είναι επενδυμένο με ένα αφρώδες αδρανές υλικό, προκειμένου οι συλλογές κατά τη μεταφορά τους να προστατεύονται από τους κραδασμούς. Μάλιστα, όπου υπάρχει πρόβλημα τα βιβλία συγκρατούνται με ταινίες και σωστικές μεμβράνες». Τα πιο εύθραυστα από αυτά τοποθετούνται σε ζελατίνες και ειδικά σακουλάκια από τους υπαλλήλους, οι οποίοι δουλεύουν νυχθημερόν «ξορκίζοντας» τη σκόνη με γάντια και μάσκες.

Ουδείς παρεκκλίνει από τη διαδικασία, η οποία απαιτεί κάθε ράφι να ταυτοποιείται ηλεκτρονικά αλλά και να καταμετράται προτού αυτό τοποθετηθεί στην τροχήλατη συναρμολογούμενη βιβλιοθήκη. Καθεμία από αυτές αποτελείται από τρία κομμάτια, που σφραγίζουν ξεχωριστά και συναρμολογούνται στη συνέχεια, εξασφαλίζοντας έτσι τη μέγιστη ασφάλεια των τόμων. Πώς ξεπερνούν οι μεταφορείς όμως τον «σκόπελο» των σκαλοπατιών; Με ειδικές ράμπες, οι οποίες έχουν την κατάλληλη κλίση για να κουβαλούν τα βιβλία στις πλάτες τους χωρίς να λυγίζουν από το βάρος της γνώσης.

Το νέο πολυώροφο οικοδόμημα με τα οκτώ αναγνωστήρια και το δανειστικό τμήμα

«Η μετεγκατάσταση σχεδιάζεται εδώ και τρία χρόνια» τονίζει η κυρία Βασιλειάδου, προσθέτοντας πως είναι μια δύσκολη και σύνθετη διαδικασία. «Το Βαλλιάνειο είναι ένα κτίριο συγκεντρωτικό. Το νέο οικοδόμημα είναι πολυώροφο, έχει πολλά αναγνωστήρια -οκτώ στον αριθμό-, ενώ υπάρχουν βιβλιοθήκες σε όλα τα επίπεδα. Η μεγάλη πρόκληση που είχαμε να αντιμετωπίσουμε είναι τα βιβλία, τα οποία εδώ βλέπουμε συγκεντρωτικά, στο Κέντρο Πολιτισμού να είναι εύκολα προσβάσιμα και διαχειρίσιμα στο κοινό. Δεν σας κρύβω πως όταν άρχισε να αδειάζει το Βαλλιάνειο πονέσαμε. Εχουμε ταυτιστεί με αυτόν τον χώρο. Είναι ένα κτίριο-ορόσημο για την πόλη. Βλέποντας όμως τις δυνατότητες του νέου οικοδομήματος, ανυπομονούμε να δούμε τους καρπούς των προσπαθειών μας».

Με κομμένη την ανάσα, παρατηρούμε τους ανθρώπους της μεταφορικής να δένουν με γερούς ιμάντες τα τροχήλατα και να τα κατεβάζουν από τις ράμπες. Αλλα κιβώτια, πάλι, από τους πιο πάνω ορόφους, εγκαταλείπουν το κτίριο τοποθετούμενα πάνω σε γερανούς. Από κάτω επιβλέπουν τη διαδικασία μέλη της διατμηματικής επιτροπής αλλά και υπάλληλοι της ΕΒΕ. Μάλιστα, συνοδεία υπαλλήλου της βιβλιοθήκης πραγματοποιείται πάντα το δρομολόγιο του φορτηγού. «Είμαστε πανταχού παρόντες» συμπληρώνει η κυρία Γκιννή, τονίζοντας πως όλο το προσωπικό έχει επιστρατευτεί για το μεγαλεπήβολο αυτό έργο. Παρουσία των υπαλλήλων όμως του οργανισμού γίνεται και η υποδοχή των βιβλίων στο Κέντρο Πολιτισμού. Τα φορτηγά καταφθάνουν καθημερινά στις νέες εγκαταστάσεις, τα κιβώτια ξεφορτώνονται με προσοχή και ανεβαίνουν στους χώρους του απέραντου κινητού βιβλιοστασίου, του κεντρικού «τροφοδότη» όλων των αναγνωστηρίων της ΕΒΕ, που βρίσκεται στον δεύτερο όροφο. «Από αυτό το βιβλιοστάσιο, η πρόβλεψη είναι να καταλάβουμε το μισό. Βέβαια, αυτό εξαρτάται από την εκδοτική παραγωγή μας».

Αλλη μία νέα υπηρεσία που αποκτά πλέον η ΕΒΕ είναι το δανειστικό τμήμα, το οποίο θα εκτείνεται στο ισόγειο και εν μέρει στον 2ο όροφο. «Τα βιβλία αυτού του τμήματος θα καλύπτουν μια ευρεία θεματολογία, όπως λογοτεχνία, επιστήμες, μαθηματικά αλλά και ποικίλης ύλης» συμπληρώνει η κυρία Βασιλειάδου, τονίζοντας πως είναι ιδιαίτερα ασυνήθιστο μια Εθνική Βιβλιοθήκη να έχει δανειστικό τμήμα. Για αυτό και η πρόκληση για τη διαχείρισή της είναι μεγάλη.

Ακόμη μία νέα προσθήκη της ΕΒΕ είναι το αναγνωστήριο των περιοδικών, στο οποίο κατά την περιήγησή μας στον χώρο προλάβαμε να ρίξουμε μια κλεφτή ματιά. Θα περιλαμβάνει 30.000 τεύχη περιοδικών ποικίλης θεματολογίας της τελευταίας πενταετίας (2013 έως 2017), τα οποία οι επισκέπτες θα μπορούν να ξεφυλλίζουν με την ησυχία τους.

Μια ξενάγηση όμως στην ΕΒΕ δεν θα μπορούσε να τελειώσει χωρίς την απαραίτητη βόλτα στον Πύργο των Βιβλίων. Η κατασκευή, που αιχμαλωτίζει το μάτι του επισκέπτη κατά την είσοδό του στον χώρο, που μας «ξύπνησε» την αίσθηση της υψοφοβίας, είναι προσβάσιμη μόνο στους βιβλιοθηκονόμους και φιλοξενεί χιλιάδες τόμους αναγνωσμάτων.

Οπως μας είπαν οι υπάλληλοι, για λόγους ασφαλείας τα ράφια θα είναι γεμάτα μέχρι το ύψος του κεφαλιού. «Με την ολοκλήρωση της μετεγκατάστασης, σιγά σιγά, η βιβλιοθήκη θα ανοίξει, ενώ περιμένουμε τα επίσημα εγκαίνιά της μέσα στο 2018. Ηδη τα ανοιχτά αναγνωστήρια που λειτουργούν είναι φουλ. Την περίοδο της εξεταστικής, μάλιστα, ήταν γεμάτα με φοιτητές που ήρθαν να διαβάσουν» μας λένε οι υπάλληλοι.

Σπάνια συλλογή με τεκμήρια που διασώζονται από τον 9ο αιώνα

Από το 1829, η Εθνική Βιβλιοθήκη αποθησαυρίζει την πνευματική περιουσία του Ελληνισμού, διανύοντας παράλληλη πορεία με την Ιστορία του ελληνικού κράτους. Στα 188 συναπτά έτη λειτουργίας της αναπτύσσει μια μοναδικής αξίας συλλογή, περίπου 2.000.000 τεκμηρίων. Η συλλογή των 5.400 χειρογράφων που χρονολογείται από τον 9ο έως τον 20ό αιώνα περιλαμβάνει κώδικες από περγαμηνή και χαρτί, οι οποίοι διασώζουν όλα τα είδη γραφής και τους τύπους διακόσμησης ανά τους αιώνες, με θεολογικό αλλά και κοσμικό περιεχόμενο, που αφορά ενδεικτικά την αρχαία ελληνική γραμματεία, τη γραμματική, τη φιλοσοφία, την ιατρική, τους νομοκανόνες, τα μαθηματάρια, τις φυσικές επιστήμες. Διαθέτει εκατοντάδες χιλιάδες τυπωμένα βιβλία από τον 15ο αιώνα έως σήμερα.

Η σημαντική συλλογή σπάνιου έντυπου υλικού περιλαμβάνει βιβλία, φυλλάδια και μονόφυλλα που ξεχωρίζουν είτε λόγω της παλαιότητας και της σπανιότητάς τους είτε λόγω της ιδιαίτερης ιστορικής και καλλιτεχνικής αξίας τους. Τέλος, διαθέτει χιλιάδες εφημερίδες και περιοδικά, μεγάλης αξίας συλλογές αρχειακού υλικού, στις οποίες συγκαταλέγονται το αρχείο των Αγωνιστών της Επανάστασης του 1821 και το αρχείο του Φιλελληνικού Κομιτάτου του Λονδίνου, και ειδικές συλλογές που περιέχουν αφίσες, μουσικές σημειογραφίες, έργα τέχνης και χάρτες.

{{-PCOUNT-}}27{{-PCOUNT-}}

Η εφημερίδα δημοκρατία δημοσιεύει άμεσα κάθε σχόλιο. Ωστόσο δεν υιοθετούμε τις απόψεις αυτές καθώς εκφράζουν αποκλειστικά τον εκάστοτε σχολιαστή. Σχόλια με ύβρεις διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση. Χρήστες που δεν τηρούν τους όρους χρήσης αποκλείονται.

spot_img

Κορυφαίες Ειδήσεις

Προτεινόμενα