ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ Η ΟΥΣΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΜΑΣ

Σημασία έχει να κρατήσουμε το πνεύμα του Ελληνισμού και όχι την τυπική αναπαράσταση εθίμων από περασμένες εποχέςΑπό τον
Δημήτρη Γαρούφα

«Η παράδοση έχει αξία μόνο όταν δεν στηρίζεται στην αναπαράσταση, αλλά στην καθημερινή και δίχως επιτήδευση ζωή μας…»
Μ. Χατζιδάκις – «Σχόλια του τρίτου»

Αναλογίζομαι τη ρήση του Μ. Χατζιδάκι βλέποντας να διοργανώνονται (κυρίως τους θερινούς μήνες) ποικίλες εκδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα, που περιορίζονται μόνο σε αναπαράσταση παλιών εθίμων, χορών κ.λπ. με παραδοσιακές στολές.Το «φολκλόρ», βέβαια, είναι κομμάτι της παράδοσης, όμως είναι το επιφανειακό κομμάτι της και περιοριζόμενοι σε αυτό ξεχνούμε την ουσία, που έχει αρχαιοελληνικές καταβολές και εκφράζει τις αρχές του οικουμενικού Ελληνισμού.

Γιατί η ουσία της ελληνικής παράδοσης είναι ο «καθ’ ημάς τρόπος», ο ελληνικός τρόπος ζωής και σκέψης, με ανοιχτούς ορίζοντες σε μια διαρκή αναζήτηση, για δημιουργία και διαμόρφωση θεσμών ανθρωποκεντρικών που θα ανταποκρίνονται και θα καλύπτουν διαχρονικά τις εκάστοτε ανάγκες ζωής και δημιουργίας σε όλους τους τομείς, αλλά και ταυτόχρονα θα εξασφαλίζουν την εθνική επιβίωση δημιουργώντας και προοπτική για το μέλλον. Κι όπως έλεγε ο Ιων Δραγούμης, «η παράδοση είναι ο σύνδεσμος των ατόμων μιας φυλής, τωρινών και περασμένων, που τα κάνει Εθνος».

Κι όπως ακόμα έγραφε ο Γ. Θεοτοκάς, «ελληνικό είναι κάθε έργο που βγαίνει με ειλικρίνεια από τη ζωή, την καρδιά και τη σκέψη των ανθρώπων του Εθνους μας… Είναι ο νεοελληνισμός όχι δόγμα, σύστημα, διδασκαλία, σχολή, νόμος απαράβατος, αλλά ίσια-ίσια ζωή, κίνηση, αντίφαση, αναζήτηση, ταξίδι, θάλασσα ανοιχτή».

Για να γίνω κατανοητός, αναφέρω ενδεικτικά μόνο δύο παραδείγματα: Αρχαιοελληνική παράδοση ήταν η αρχή της επίλυσης των διαφορών με τη διαιτησία, θεσμός που επέζησε και στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, βοηθώντας το γένος να κρατήσει κάποιας μορφής αυτονομία έναντι του κατακτητή. Υπήρχαν οι «δικιωτές» και τα «εσναφικά δικαστήρια» για την επίλυση των διαφορών (μάλιστα στους Σαρακατσάνους η απόφαση του «εσναφικού» δικαστηρίου γινόταν τραγούδι για να διασωθεί η μνήμη του γεγονότος αλλά και για να αποτελεί και κάποιας μορφής νομολογία για το μέλλον). Αυτή την αρχή ακολουθεί σήμερα η Ε.Ε., προωθώντας τον θεσμό της διαμεσολάβησης, σε μια προσπάθεια να υπάρχει γρήγορη επίλυση διαφορών, κι εμείς την προωθούμε ως κάτι νέο από την Ευρώπη, με οδηγία της Ε.Ε., ξεχνώντας βέβαια ότι ήταν καθαρά δικός μας θεσμός, που τον εγκαταλείψαμε, αλλά τον υιοθέτησε η Ευρώπη…

Να θυμίσω, ακόμη, ότι το γένος για να επιζήσει σε δύσκολες εποχές διαμόρφωνε θεσμούς αλληλεγγύης θαυμαστούς, που δεν είχαν την τυπική μορφή ελεημοσύνης, αλλά ήταν θεσμός ζωής. Ενδεικτικά πάλι, αναφέρω ότι στα σαρακατσάνικα τσελιγγάτα, αν κάποιος από ατυχία έχανε το βιος του, μαζεύονταν οι αρχηγοί των οικογενειών και χωρίς λόγια έδιναν από το δικό τους το κοπάδι ζωντανά για να μπορεί ο ατυχήσας να ξαναρχίσει τη ζωή του… Και το επισημαίνω τονίζοντας ότι η βοήθεια αυτή ήταν κανόνας ζωής, δεν είχε μορφή ελεημοσύνης, αλλά εξασφάλισης της δυνατότητας μιας δεύτερης ευκαιρίας για να συνεχιστεί η ζωή του ατυχήσαντος. Στη σημερινή Ελλάδα έχουμε ξεκοπεί από τις αρχές της ουσιαστικής ελληνικής παράδοσης, δεν βιώνουμε την ουσία της παράδοσης μέσα από εκδηλώσεις της καθημερινής ζωής και περιοριζόμαστε να θεωρούμε παράδοση μόνο την επιφάνεια, το «φολκλόρ», τη γραφική και τυπική αναπαράσταση εθίμων και χορών περασμένων εποχών, οδηγούμενοι έτσι σε κάποιας μορφής αποστέωση.

Αλλά αξία έχει από την παράδοση να κρατήσουμε το πνεύμα και όχι τον εξωτερικό τύπο, την επιφάνεια, γιατί μόνο το πνεύμα, η ουσία, μπορεί να αποτελέσει βάση, το προζύμι για δημιουργία σύγχρονων θεσμών αλλά και για δημιουργία στον χώρο της τέχνης. Αυτήν την ουσία κράτησαν ο Μάνος Χατζιδάκις και ο Μίκης Θεοδωράκης, και δημιούργησαν θαυμαστά έργα στον χώρο της μουσικής.

Στη σημερινή δύσκολη συγκυρία για τη χώρα μας θα έπρεπε να ξαναθυμηθούμε και αναζητήσουμε, και ως αντίδοτο στη σημερινή παρακμή, τις πραγματικές μας ρίζες, τις πανάρχαιες ελληνικές αρχές και τους κανόνες ζωής, την ολιγάρκεια, την εργατικότητα, την αλληλεγγύη, την πίστη στην ελευθερία του ατόμου, που μπορεί όμως ελεύθερα να δρα και διακρίνεται ως μέλος οργανωμένου συνόλου.

Να αξιοποιήσουμε τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα και κυρίως τις αρχές του οικουμενικού Ελληνισμού, τους ανοιχτούς ορίζοντες στη σκέψη και τη δράση που βίωνε πάντα ο Ελληνισμός και ως καθημερινότητα. Για να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις αναγέννησης του Ελληνισμού, που έτσι θα μπορέσει -και πρέπει- να αποτελέσει το προζύμι μιας νέας ζύμωσης στην ταλανιζόμενη Ευρώπη για να ξαναθυμηθεί τον ανθρωποκεντρικό της πολιτισμό.

*Δικηγόρος, πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης

{{-PCOUNT-}}13{{-PCOUNT-}}

Η εφημερίδα δημοκρατία δημοσιεύει άμεσα κάθε σχόλιο. Ωστόσο δεν υιοθετούμε τις απόψεις αυτές καθώς εκφράζουν αποκλειστικά τον εκάστοτε σχολιαστή. Σχόλια με ύβρεις διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση. Χρήστες που δεν τηρούν τους όρους χρήσης αποκλείονται.

spot_img

Κορυφαίες Ειδήσεις

Προτεινόμενα