Ο γενικός γιατρός, ο παθολόγος και ο παιδίατρος, που αποτελούν τον πυρήνα της ΠΦΥ, λείπουν, όπως και πολλές άλλες ιατρικές ειδικότητες, ενώ ο οικογενειακός γιατρός έχει πυροδοτήσει ακόμη και δικαστικές διαμάχες • Με την υπογραφή του Μιχάλη ΚεφαλογιάννηΣύγχυση, ταλαιπωρία αλλά και έντονος προβληματισμός αναστατώνουν ασθενείς και γιατρούς που εργάζονται στην Πρωτοβάθμια Φροντίδας Υγείας, καθώς βιώνουν στην πράξη τις σοβαρές «αρρυθμίες» που προκαλούνται από την έλλειψη ιατρικού προσωπικού στις μονάδες υγείας του ΕΟΠΥΥ, δηλαδή στα πολυϊατρεία και τις άλλες δομές του πρώην ΠΕΔΥ και του πρώην ΙΚΑ.
Το εγχείρημα των Τοπικών Μονάδων Υγείας (ΤΟΜΥ) της ηγεσίας του υπουργείου Υγείας ίσως εξελιχθεί σε… φιάσκο, καθώς τόσο οι ασθενείς όσο και οι γιατροί είναι -τουλάχιστον προς το παρόν- δυσαρεστημένοι. Σήμερα από τις 239 ΤΟΜΥ λειτουργούν περίπου 93, πολλές από τις οποίες βρίσκονται μέσα στα Κέντρα Υγείας, στα Πολυϊατρεία και τα πρώην ιατρεία ΠΕΔΥ, δηλαδή τα πρώην ΙΚΑ.
Ο γενικός γιατρός, ο παθολόγος και ο παιδίατρος, που αποτελούν τον πυρήνα της ΠΦΥ, λείπουν, όπως και πολλές άλλες ιατρικές ειδικότητες, ενώ ο οικογενειακός γιατρός -ο θεμέλιος λίθος της ΠΦΥ- όχι μόνο αποτελεί άπιαστο όνειρο, αλλά έχει πυροδοτήσει και δικαστικές διαμάχες μετά την απόφαση της ηγεσίας του υπουργείου Υγείας να «βαφτίσει» εν μια νυκτί οικογενειακούς ιατρούς τους ιατρούς των δημόσιων δομών, επειδή οι 1.000 γενικοί γιατροί που έχει η ΠΦΥ δεν φτάνουν.
Αποτέλεσμα αυτής της απόφασης είναι περίπου 70 ιατροί των Κέντρων Υγείας και πρώην ΙΚΑ να έχουν προσφύγει στη Δικαιοσύνη και μάλιστα αύριο (16 Νοεμβρίου 2018) εκδικάζεται το αίτημά τους, «καθώς οι ίδιοι υποστηρίζουν ότι δεν μπορεί το υπουργείο Υγείας να τους αναγκάσει να γίνουν οικογενειακοί γιατροί» όπως μας είπε ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Επιστημονικού Υγειονομικού Προσωπικού ΕΟΠΥΥ-ΠΕΔΥ Παναγιώτης Ψυχάρης.
Ετσι λοιπόν, εκτός από τους ασθενείς που δεν βρίσκουν γιατρό (φυσικά ούτε λόγος για εργαστηριακές εξετάσεις, όπως αίματος, χοληστερίνης κ.λπ.), και οι 2.500 γιατροί που εργάζονται στην ΠΦΥ είναι δυσαρεστημένοι. Να σημειωθεί ότι μεταξύ τους υπάρχουν και 800 συμβασιούχοι γιατροί, η σύμβαση των οποίων λήγει στο τέλος του 2018 και δεν ξέρουν τι τους ξημερώνει. Επιπροσθέτως, παρότι προκηρύχθηκαν θέσεις για την ΠΦΥ τον Αύγουστο του 2017 (2.868 θέσεις) και τον Ιούλιο του 2018 (953 θέσεις), οι γιατροί γύρισαν την πλάτη τους στις ΤΟΜΥ και η ανταπόκριση δεν ήταν η αναμενόμενη. Η εξήγηση που δίνουν οι γιατροί της ΠΦΥ είναι ότι, επειδή οι προσλήψεις γίνονται με προγράμματα του ΕΣΠΑ για δύο συν δύο χρόνια, υπάρχει έντονη ανασφάλεια για το μέλλον και έτσι οι γιατροί προτιμούν να… μεταναστεύσουν.
Με βάση αυτές τις δυσοίωνες συνθήκες που επικρατούν στην ΠΦΥ δεν είναι τυχαίο που τα νοσοκομεία εξακολουθούν να «στενάζουν» υπό το βάρος των χιλιάδων περιστατικών που χρήζουν ΠΦΥ και θα μπορούσαν -σε μια κανονική χώρα- να έχουν απευθυνθεί στα ιατρεία των ΤΟΜΥ, πρώην ΠΕΔΥ και πρώην ΙΚΑ, και να εξυπηρετηθούν!
▲ Εμμονές
«Με εμμονές και ιδεοληψίες δεν μπορούμε να προχωρήσουμε. Οικογενειακός γιατρός με το ζόρι δεν γίνεται, γι’ αυτό και 70 γιατροί της ΠΦΥ που εργάζονται στα ιατρεία του πρώην ΙΚΑ και στα Κέντρα Υγείας έχουν προσφύγει στη Δικαιοσύνη» επισημαίνει ο ορθοπεδικός Παναγιώτης Ψυχάρης. «Δυστυχώς δεν υπάρχει καμία επικοινωνία με την ηγεσία του υπουργείου Υγείας. Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι ποτέ δεν μας κάλεσε να πούμε την άποψή μας για το θέμα του οικογενειακού γιατρού και της ΠΦΥ. Ξεκίνησαν τα ιατρεία της γειτονιάς με τις ΤΟΜΥ και βλέπουν ότι αυτός ο στόχος δεν πιάνεται. Γιατί, λοιπόν, δεν ενισχύουν τα ήδη υπάρχοντα Κέντρα Υγείας, πρώην ΠΕΔΥ που ήταν τα πρώην ΙΚΑ με όλες τις ειδικότητες, να εξυπηρετείται ο κόσμος; Γιατί να υπάρχει αυτή η σύγχυση και ο ασθενής να μη βρίσκει γιατρό και να βάζει ξανά και ξανά το χέρι βαθιά στην τσέπη; Γιατί, ενώ λένε ότι είναι υπέρ της δημόσιας υγείας, η ιδιωτική δαπάνη να είναι πάνω από το 50%;» προσθέτει ο κ. Ψυχάρης.
Φωτεινή εξαίρεση είναι το Κέντρο Υγείας στη λεωφόρο Αλεξάνδρας που λειτουργεί με πολλές ειδικότητες, εφημερεύει 24 ώρες και έχει απήχηση στον κόσμο. Σύμφωνα με τον κ. Ψυχάρη, αυτό θα μπορούσε να λειτουργήσει ως πρότυπο και με βάση αυτό να δημιουργηθούν άλλα πέντε έως έξι Αστικά Κέντρα Υγείας για την ΠΦΥ, με στόχο και την αποσυμφόρηση των νοσοκομείων.
▲ Ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών
Στις ΤΟΜΥ αντιδρούν και οι ιδιώτες γιατροί που θα έχουν συμβάσεις με τον ΕΟΠΥΥ, καθώς, όπως μας λέει ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών Γιώργος Πατούλης, είναι αναχρονιστικός θεσμός. «Αυτό που λέμε εδώ και δύο χρόνια είναι ότι είναι αναχρονιστικός ο ρόλος του gatekeeping (φρουρός), όπου ο οικογενειακός γιατρός θα δίνει παραπεμπτικό για άλλες ιατρικές ειδικότητες. Αυτό εφαρμόστηκε το 1960 στην Αγγλία όπου υπήρχε ειδίκευση. Τώρα υπάρχει εξειδίκευση και οι ασθενείς γνωρίζουν πολύ καλά ότι, όταν τους πονάει η μέση, θα πάνε σε ορθοπεδικό, δεν χρειάζεται να πάνε πρώτα σε γενικό γιατρό. Αυτό είναι πισωγύρισμα» τονίζει ο κ. Πατούλης και συνεχίζει: «Εμείς λέμε ο ασθενής να επιλέγει μόνος του τον γιατρό του και όλες οι ειδικότητες να υπάρχουν στην ΠΦΥ, όχι μόνο γενικός γιατρός, παθολόγος και παιδίατρος».
Οι νοσοκομειακοί γιατροί
Η Ομοσπονδία Ενώσεων Νοσοκομειακών Ιατρών Ελλάδας ήταν από την αρχή αντίθετη με τη δομή των ΤΟΜΥ, όπως μας λέει ο γενικός γραμματέας της Ομοσπονδίας Πάνος Παπανικολάου: «Ο λόγος είναι απλός. Το σύστημα είναι κατακερματισμένο και οι εργασιακές σχέσεις είναι πολύπλοκες. Στις ΤΟΜΥ υπάρχουν γιατροί του ΕΣΥ, γιατροί του πρώην ΙΚΑ με δικαίωμα ιδιωτικού ιατρείου, γιατροί με δελτίο παροχής υπηρεσιών που πληρώνονται από το ΚΕΕΛΠΝΟ, επικουρικοί γιατροί που λήγει η σύμβασή τους και γιατροί των ΤΟΜΥ πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης. Ενα μπάχαλο! Με αυτήν την κατακερματισμένη μορφή και με 1.000 ευρώ μισθό, ποιος γιατρός θα πάει να μπλέξει στις ΤΟΜΥ; Εμείς λέμε όλοι να ενταχθούν στο ΕΣΥ και κάθε πόλη και μεγάλο χωριό να έχει ένα Κέντρο Υγείας με πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης ιατρικό προσωπικό».
Ξανθός: «Οι αλλαγές θέλουν χρόνο»
Από την πλευρά του, ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός, σε πρόσφατη συνέντευξή του στο ΑΠΕ, υποστήριξε το εγχείρημά του, τονίζοντας ότι η κριτική για καθυστερήσεις στην υλοποίηση της μεταρρύθμισης είναι βάσιμη και αποδεκτή, αλλά δεν είναι εκεί το θέμα.
«Με τον Ιατρικό Σύλλογο Αθηνών έχουμε γνωστές και καταγεγραμμένες διαφορές για το νέο μοντέλο Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Υπάρχει μια κρίσιμη διαχωριστική γραμμή. Εμείς υποστηρίζουμε την ανάγκη ανάπτυξης αποκεντρωμένων δημόσιων δομών με πυρήνα τους τον οικογενειακό γιατρό και τη διεπιστημονική ομάδα υγείας (νοσηλευτής, επισκέπτης υγείας, κοινωνικός λειτουργός), που μπορούν να προσφέρουν ποιοτικές υπηρεσίες υγείας με έμφαση στην πρόληψη, στην αγωγή υγείας και την κοινοτική φροντίδα. Αυτή η φροντίδα μόνο με συνεργασία των επαγγελματιών υγείας μπορεί να προκύψει και μόνο από καλά εκπαιδευμένο ανθρώπινο δυναμικό με αποκλειστική απασχόληση στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας. Αρα το σχέδιο υλοποιείται κατά βάση από το προσωπικό του ΕΣΥ και των ΤΟΜΥ, ενώ ο ρόλος των ιδιωτών γιατρών προβλέπεται επικουρικός».
Οσον αφορά τις αντιδράσεις ακόμη και γιατρών που πρόσκεινται στον ΣΥΡΙΖΑ, ο υπουργός δήλωσε στο ΑΠΕ: «Αυτές οι αλλαγές χρειάζονται χρόνο και αλλαγή κουλτούρας, τόσο των υγειονομικών όσο και της κοινωνίας, για να εδραιωθούν και να επηρεάσουν τη συνολική οργάνωση και λειτουργία του Συστήματος Υγείας. Η κριτική που ασκούν, όχι γενικώς οι γιατροί του ΣΥΡΙΖΑ αλλά μια μικρή ομάδα πρώην γιατρών του ΙΚΑ-ΕΟΠΥΥ, μεταξύ των οποίων και συνδικαλιστές του ΣΥΡΙΖΑ, που από 1/1/2019 καλούνται να κλείσουν τα ιδιωτικά ιατρεία τους έπειτα από τέσσερα χρόνια μεταβατικό διάστημα, είναι όχι απλώς συντεχνιακή και χωρίς σοβαρά επιχειρήματα, αλλά, το σημαντικότερο, δεν έχει καμιά σχέση ούτε με τις συλλογικές αποφάσεις του Τμήματος Υγείας του ΣΥΡΙΖΑ ούτε με το πολιτικό σχέδιο αναδιοργάνωσης της ΠΦΥ και της δημόσιας περίθαλψης που υλοποιεί η κυβέρνηση».
