Πότε οι συγκεκριμένοι μη καρκινικοί όγκοι επηρεάζουν την αναπαραγωγική ικανότητα και πώς αντιμετωπίζονται. Τι πρέπει να γνωρίζουν οι γυναίκες και γιατί δεν υπάρχει λόγος να τρομάζουνΠολλές γυναίκες μόλις ακούσουν από τον γυναικολόγο τους τη λέξη «ινομύωμα», τρομάζουν και αρχίζουν τα αρνητικά σενάρια. Ομως, δεν υπάρχει λόγος, καθώς τα ινομυώματα είναι αρκετά συχνά και η διάγνωσή τους γίνεται τυχαία κατά τη γυναικολογική εξέταση. Πρόκειται για μη καρκινικούς όγκους που αναπτύσσονται στο τοίχωμα της μήτρας, δηλαδή για μια πολύ συνηθισμένη κατάσταση, αφού εκτιμάται ότι δύο στις 10 γυναίκες κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής ηλικίας θα εμφανίσουν ινομυώματα.
«Το μέγεθος των ινομυωμάτων ποικίλλει αρκετά και μπορεί να είναι από λίγα χιλιοστά έως πολλά εκατοστά και μεγάλοι όγκοι που πιέζουν τα γύρω όργανα της κοιλιάς. Μάλιστα, μπορούν να είναι από μίας ως δεκάδων διαφορετικών διαστάσεων» όπως εξηγεί ο Σωτήρης Τρομπούκης, μαιευτήρας χειρουργός – γυναικολόγος.
Επίσης, καλό είναι οι γυναίκες να γνωρίζουν ότι με την πάροδο του χρόνου τα ινομυώματα μπορεί να μεγαλώσουν, να μικρύνουν ή ακόμη και να εξαφανιστούν. Τα ινομυώματα είναι ευαίσθητα στα οιστρογόνα που παράγονται από τις ωοθήκες. Μεγαλώνουν όταν αυξάνονται τα επίπεδα οιστρογόνων, όπως συμβαίνει, για παράδειγμα, στην εγκυμοσύνη, ενώ συρρικνώνονται όταν τα επίπεδά τους πέφτουν, όπως στην εμμηνόπαυση.
Περίπου τα δύο τρίτα των γυναικών με ινομυώματα δεν παρουσιάζουν συμπτώματα. Κάποιες γυναίκες, όμως, μπορεί να ταλαιπωρούνται, να υποφέρουν και χωρίς να γνωρίζουν την αιτία. Αυτές οι γυναίκες έχουν πόνο στην περίοδο, κοιλιακό ή πυελικό άλγος, δυσκοιλιότητα, προβλήματα ούρησης και άλγος κατά τη σεξουαλική επαφή.
Τα σημάδια, λοιπόν, που μπορεί να δώσει το ινομύωμα στις γυναίκες είναι αυξημένη αιμορραγία στη διάρκεια της περιόδου (μηνορραγίες), ενώ κάθε περίοδός τους είναι επώδυνη. Μάλιστα, η αυξημένη απώλεια αίματος μπορεί να οδηγήσει και σε αναιμία.
Στα συμπτώματα των ινομυωμάτων είναι το φούσκωμα και το πρήξιμο που νιώθουν οι γυναίκες, καθώς και οι πόνοι στη μέση. Επίσης, μπορεί να έχουν συχνοουρία ή δυσκοιλιότητα. Ενα ινομύωμα, συνήθως μεγάλο, μπορεί να δημιουργεί πιεστικά φαινόμενα είτε στην ουροδόχο κύστη, προκαλώντας συχνουρία, είτε στο παχύ έντερο, προκαλώντας δυσκοιλιότητα και, όταν τα ινομυώματα βρίσκονται χαμηλά κοντά στον κόλπο ή στον τράχηλο, προκαλούν πόνο κατά τη σεξουαλική επαφή.
Η ακριβής αιτιολογία εμφάνισης των ινομυωμάτων παραμένει ασαφής, αλλά υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορεί να ευθύνεται ένας συνδυασμός γενετικών, ορμονικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Υπολογίζεται ότι οι γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό ινομυωμάτων έχουν διπλάσιες πιθανότητες να τα εμφανίσουν συγκριτικά με όσες δεν έχουν τέτοιο ιστορικό. Αλλοι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνισή τους είναι η ηλικία (είναι πιθανότερα μετά τα 40), η παχυσαρκία, η υπέρταση, τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D και η ατεκνία.
Η βασική εξέταση μέσω της οποίας γίνεται η διάγνωση είναι το υπερηχογράφημα, συνήθως το διακολπικό. Αν και σε περίπτωση πολύ μεγάλων ινομυωμάτων βοηθά και το εξωτερικό υπερηχογράφημα κάτω κοιλίας.
Οσον αφορά την επίδραση των ινομυωμάτων στη γονιμότητα -κάτι που ενδιαφέρει όλες τις γυναίκες νεαρής ηλικίας- είναι ότι τα ινομυώματα ανευρίσκονται στο 10% των υπογόνιμων γυναικών. Ορισμένοι τύποι ινομυωμάτων μειώνουν την αναπαραγωγική ικανότητα και επηρεάζουν τις πιθανότητες μιας γυναίκας να συλλάβει. Μερικές φορές δε συνδέονται με επαναλαμβανόμενες αποβολές.
Μάλιστα, τα υποβλεννογόνια ινομυώματα -λόγω της ανάπτυξής τους στην εσωτερική κοιλότητα της μήτρας- μειώνουν τη γονιμότητα ακόμη και κατά 70%. Τα συγκεκριμένα ινομυώματα παραμορφώνουν τη μήτρα και κατά συνέπεια παρεμβαίνουν στην κανονική εμφύτευση του εμβρύου.
Τώρα, τι γίνεται αν υπάρχουν ινομυώματα στη διάρκεια της εγκυμοσύνης; Είναι πολύ πιθανό να αυξηθούν σε μέγεθος, αλλά συνήθως αυτό δεν προκαλεί επιπλοκές, αν και έχουν αναφερθεί περιπτώσεις αποβολών ή πρόωρου τοκετού. Επιπλέον, εάν τα ινομυώματα είναι ιδιαίτερα μεγάλα, μπορεί να παρεμποδίσουν τον φυσιολογικό τοκετό, καθιστώντας απαραίτητη την καισαρική τομή, ενώ αξίζει να επισημανθεί ότι αποφεύγεται η θεραπεία των ινομυωμάτων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
■ Αφαίρεση ινομυωμάτων
Η χειρουργική θεραπεία συνιστάται σε γυναίκες με υποβλεννογόνια ινομυώματα που αγωνίζονται να συλλάβουν, είτε φυσικά είτε μέσω εξωσωματικής γονιμοποίησης. Σύμφωνα με μελέτες, μετά την αφαίρεση των ινομυωμάτων διορθώνονται τα προβλήματα υπογονιμότητας. Ωστόσο, ο γυναικολόγος θα κρίνει αν είναι απαραίτητη η χειρουργική εξαίρεση. Παλαιότερα οι ιατροί εφάρμοζαν την κοιλιακή ινομυωματεκτομή (ανοικτή λαπαροτομία), όπου ο χειρουργός μέσω τομής στην κοιλιακή χώρα αφαιρούσε τα ινομυώματα. Η επέμβαση απαιτούσε 72 ώρες παραμονής στο νοσοκομείο και η γυναίκα επανερχόταν στις δραστηριότητές της σε διάστημα τεσσάρων έως έξι εβδομάδων.
Πλέον, οι εξειδικευμένοι και έμπειροι γυναικολόγοι επιλέγουν τη λαπαροσκοπική αφαίρεση. Ο ιατρός τοποθετεί το λαπαροσκόπιο (κάμερα) στην κοιλιά μέσω μιας μικρής τομής κοντά στον ομφαλό. Στη συνέχεια χρησιμοποιεί εργαλεία που τοποθετούνται μέσα από μικρές τομές 5-10 χιλιοστών για την αφαίρεση των ινομυωμάτων. Η γυναίκα μπορεί να πάρει εξιτήριο εντός 24 ωρών και επανέρχεται πλήρως στις δραστηριότητές της εντός δύο έως επτά ημερών.
